Na Liście Produktów Tradycyjnych Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi wpisów wciąż przybywa. Oto kolejne propozycje na znakomite regionalne przysmaki.

Soleier– śląskie jajka w zalewie kminkowej

Jajka w zalewie kminkowej to śląska potrawa wielkanocna, przygotowywana i spożywana szczególnie w Wielkim Tygodniu, znana również pod nazwą „soleier”, „zalcajer” oraz „zolajer”. Przysmak przywędrował na te tereny z Niemiec i zadomowił się szczególnie w okolicach Byczyny, Kędzierzyna-Koźla oraz Prudnika. Zgodnie z tradycją ugotowane jaja umieszczało się w zalewie kminkowej w szczelnie zamkniętym słoiku i przechowywało w chłodnej piwniczce lub lodówce, nawet przez okres dwóch tygodni. Im dłużej stały, tym ich smak był bardziej wyrazisty. Jajka w kminku spożywano z chrzanem, majonezem lub wędlinami podczas śniadań i kolacji. Na Śląsku Opolskim nie wyobrażano sobie świąt, a szczególnie śniadania wielkanocnego bez tego przysmaku.

Produkt został wpisany na Listę Produktów Tradycyjnych Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi 31 maja 2022 r. w kategorii: Gotowe Dania i Potrawy (woj. opolskie).

 

Śląski marcepan z ziemniaków

Sam marcepan pochodzi z północnych Włoch, na zachód Europy przywędrował w XVI wieku i zagościł na stołach dworskich, szlacheckich i bogatych niemieckich mieszczan. Do Polski dotarł w XVII wieku i był uważany za produkt luksusowy. Po wojnie, aby zmniejszyć koszty wytwarzania tego smakołyku zaczęto wykorzystywać ugotowane ziemniaki, które mieszano z migdałami i cukrem.

Marcepan z ziemniaków na Śląsku Opolskim zwyczajowo robiło się przy okazji świąt oraz odpustów. Gospodynie dodawały do masy mielone orzechy, smażoną skórkę pomarańczową, likier amaretto lub rum, formowały kartofelka na połówce orzecha, a niekiedy migdała, obtaczały w ciemnym kakao (niekiedy z dodatkiem cynamonu) lub oblewały czekoladą. Zawinięte w ozdobne papierki smakołyki darowano dzieciom z okazji Mikołajek.

Na Śląsku Opolskim produkt ten od lat jest wytwarzany przez panie ze Stowarzyszenia „Odnowa Wsi Biedrzychowice”. Na Wielkanoc przygotowują one odświętną wersję marcepana, który jest wyciskany w starych foremkach i przybiera kształty zajączków, kogucików i baranków.

Produkt został wpisany na Listę Produktów Tradycyjnych Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi 31 maja 2022 r. w kategorii: Wyroby piekarnicze i cukiernicze (woj. opolskie).

Ucierane płatki róży z Krasiczyna

W miejscowości Krasiczyn leżącej u podnóża Przemyśla, od lat wykorzystywano płatki róż do przygotowania pysznych przetworów na zimę. Przepis na ucierane płatki z róży jest tu przekazywany z pokolenia na pokolenie. Jak zapewniają tutejsze gospodynie, receptura nie jest skomplikowana, ale wymaga nieco czasu. Płatki róż zbiera się ręcznie, z każdego z nich usuwa białe końcówki, by wyeliminować goryczkę i uciera z dużą ilością cukru i odrobiną cytryny. Tak przygotowaną masę wkłada się do słoiczków. Nie pasteryzuje się ich, ponieważ cukier jest naturalnym konserwantem i chroni przed zepsuciem. Rarytas jest podawany na specjalne okazje.

Produkt został wpisany na Listę Produktów Tradycyjnych Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi 31 maja 2022 r. w kategorii: Warzywa i owoce (woj. podkarpacie).

Knysz

Knysze były znane już za czasów wybitnego polskiego etnografa Zygmunta Glogera, który pisał o nich w swojej „Encyklopedii Staropolskiej” z 1902 roku. Potrawa była bardzo popularna na podlaskiej wsi. Te drożdżowe pierogi z farszem z kaszy, grzybów lub kapusty często zabierano w pole, by pożywić się nimi podczas przerwy w pracy. Ze względu na prosty skład i tanie sezonowe składniki na przygotowanie przekąski mogły sobie pozwolić nawet mniej zamożne rodziny.

Knysze tak zadomowiły się w kuchni podlaskiej, że zostały opisane w opracowanej przez historyków „Wielkiej księdze tradycji Puszczy Knyszyńskiej”. Przez wiele lat były też bohaterami konkursów organizowanych przez Gminny Ośrodek Kultury w Knyszynie. Do dziś są prezentowane na rozmaitych konkursach kulinarnych oraz lokalnych i regionalnych jarmarkach. Ze starych sprawdzonych receptur korzystają lokalne Koła Gospodyń Wiejskich, które promują knysze jako sztandarowy, produkt regionalny.

Produkt został wpisany na Listę Produktów Tradycyjnych Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi 31 maja 2022 r. w kategorii: Wyroby piekarnicze i cukiernicze (woj. podlaskie).

Helskie anchovis

Występujący masowo na łowiskach w pobliżu kaszubskiego wybrzeża szprot był najbardziej dostępną i powszechnie spożywaną przez nadmorską ludność rybą. Nadwyżki, których nie udało się sprzedać starano się zakonserwować. Przetwarzano je w dwojaki sposób – poprzez wędzenie, które na krótko przedłużało trwałość produktu i solenie pozwalające na przechowywanie go nawet przez rok. Powszechną na kaszubskim wybrzeżu praktyką było też macerowanie ryb przez zalewanie, po odsoleniu, zaprawą korzenną, co podnosiło ich walory smakowe.

O występowaniu szprota zasalanego w zaprawie korzennej pod nazwą „anchovis” na wybrzeżu po raz pierwszy wspomina Carl Christoffel, w publikacji „Bałtyckie rybołówstwo przybrzeżne na Pomorzu i Pomorzu Wschodnim” wydajnej w Koszalinie w roku 1829. Florentyna Niewiarowska podawała receptury na szproty w książce kucharskiej „Przepisy przyrządzania potraw z ryb morskich” z lat 30. XX wieku.

Dziś, na terenie Kaszub Północnych helskie anchovis podawane jest jako dodatek do przekąsek i kanapek w postaci prostego filetu układanego na razowym chlebie, grubo posmarowanym masłem lub w postaci ciasno zwiniętych koreczków.

Produkt został wpisany na Listę Produktów Tradycyjnych Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi 31 maja 2022 r. w kategorii: Produkty rybołówstwa (woj. pomorskie).

Oprac. Joanna Radziewicz

Źródło: https://www.gov.pl/web/rolnictwo/lista-produktow-tradycyjnych12?page=2&size=10
Fot. wikipedia.pl – licencja Creative Commons
Fot. pixabay.com
Fot. https://www.gov.pl/web/rolnictwo/lista-produktow-tradycyjnych12?page=2&size=10