Jedną z rozrywek na dawnej wsi polskiej były zabawy taneczne. W XIX i na początku XX wieku odbywały się one w karczmach, na podwórzach, w izbach domów, na klepiskach stodół, potem również w domach ludowych czy remizach strażackich. Okazji do wspólnego spędzenia czasu przy muzyce ludowej nie brakowało.

Pomimo ciężkiej, codziennej, fizycznej pracy, społeczność wiejska nie stroniła od tańca. Najczęściej organizowano zabawy w niedzielne popołudnia, choć zdarzały się też potańcówki w ciągu tygodnia. W miarę możliwości ludzie zbierali się wieczorami, by porozmawiać, czasem wspólnie pośpiewać. Wystarczyło, że któryś z mieszkańców posiadał jakiś instrument – harmonię, skrzypce, fujarkę, czy nawet potrafił grać na grzebieniu, by społeczność ruszyła w tany…

Współcześnie, ludowe potańcówki to nie tylko dobra zabawa, ale też doskonała okazja do przypomnienia tradycji i historii. Wiele tańców, które można było zobaczyć na zabawach ludowych, przetrwało. Dziś młodzi ludzie coraz chętniej bawią się przy muzyce granej na tradycyjnych instrumentach, jak chociażby dudy. Wystarczy ich jedynie do tego odpowiednio przygotować, zachęcić i pokazać wartości płynące z tego typu rozrywki.

Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi nawiązując do tradycji wiejskich zabaw również zaprasza na potańcówki z udziałem kapel i zespołów ludowych. To niepowtarzalna okazja do tańca, adresowana zarówno do osób, które pamiętają czasy „zabaw na dechach”, jak i do tych, którzy tradycji wiejskich jeszcze nie poznali.

13 sierpnia 2022 roku w ramach organizowanego przez NIKiDW cyklu Scena Letnia odbyła się pierwsza potańcówka. W Ogrodach Instytutu, przy muzyce na żywo w wykonaniu kapeli „Miód na serce” bawili się warszawiacy oraz przybyli na nasze wydarzenie turyści. Chętnych do tańca nie brakowało. Na parkiecie wirowały pary w każdym wieku. Zabawę poprzedziły warsztaty taneczne, które poprowadził Piotr Zgorzelski z Akademii Tańca Tradycyjnego.

 

Z kolei 19 listopada 2022 r. zaprosiliśmy Państwa na niesamowity wieczór andrzejkowy. Od godziny 19.00 Sala Odczytowa NIKiDW rozbrzmiała muzyką w wykonaniu najlepszych zespołów ludowych z niemal całej Polski. Do tańca zagrali: Warnijsko Kapela, Kapela Trampolka, Kapela Bursów, Kapela Butrynów oraz Kapela Koźlarska Adama Kaizera z Wielkopolski. Mimo mroźnej pogody tłumy warszawiaków i turystów przybyły na nasze wydarzenie, by wspólnie z Instytutem spędzić ten wieczór. Było gwarno, tanecznie i bardzo wesoło. Zabawa trwała do północy, chociaż mieliśmy wrażenie, że dla niektórych to i tak było za krótko.

 

Wszyscy, którzy wspólnie z Narodowym Instytutem Kultury i Dziedzictwa Wsi świętowali zakończenie karnawału 2023 roku z pewnością na długo zapamiętają ten dzień. Pięknie oświetlony gmach, przy ul. Krakowskie Przedmieście 66 rozbrzmiewał muzyką ludową, a Sala Odczytowa z trudem pomieściła chętnych do tańca. Jak na prawdziwą zabawę zapustną przystało było smacznie, skocznie i radośnie. Mogliśmy usłyszeć melodie zapustne z czterech regionów współczesnej i dawnej Rzeczypospolitej: Śląska, Ziemi Łódzkiej, Wielkopolski oraz Wileńszczyzny! Przygrywały nam: Kapela Fedaków, Kapela Napięcie, Zespół Ludowy Łucy-Babki, Kapela Po Zagonach oraz kapela cymbałowa „Lilia”. Całą zabawę poprowadziła nietuzinkowa para konferansjerów – Aneta Legierska – góralka z Beskidów i Cezary Kuczyński – Kurp z Kurpi Zielonych.

 

Nasze potańcówki odbywały się nie tylko w Warszawie, ale również w biurach regionalnych. Na każdej z nich frekwencja przerosła nasze najśmielsze oczekiwania. Bawiliśmy się w Pułtusku, Jeleśni nieopodal Żywca, Brześciu Kujawskim, Ostrowi Mazowieckiej, Toruniu i Koniecpolu. Tańczyliśmy między innymi: oberka, polkę galopkę, polkę, walczyka, olendra, fafura czy powolniaka.
Jak widać pasjonatów regionalnego folkloru i tradycji nie brakuje. Mamy nadzieję, że będzie ich jeszcze więcej, o co z pewnością zadbamy…

 

I teraz UWAGA!

Już wkrótce możliwość organizowania potańcówek wiejskich w swoich regionach będą miały podmioty, pragnące realizować inicjatywę, której fundamentem jest kultura ludowa w ujęciu jak najbardziej lokalnym, pielęgnując tym samym własne, miejscowe tradycje muzyczne i taneczne. A to wszystko dzięki Programowi Potańcówki Wiejskie, który Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi planuje uruchomić już wkrótce.

Dzięki Programowi, chcemy przybliżyć, szczególnie młodemu pokoleniu, wartość rodzimych tradycji oraz ponadczasowość jej elementów. Naszym zamierzeniem jest również wspieranie artystów i wykonawców w pracy z tradycyjną muzyką polskiej wsi, w celu jej dalszego propagowania.

O dofinansowanie w ramach Programu będą mogły się ubiegać następujące podmioty, mające siedzibę na terenie Polski:
-Organizacje pozarządowe;
-Koła Gospodyń Wiejskich;
-Ochotnicze Straże Pożarne;
-Samorządowe instytucje kultury.

Więcej informacji już wkrótce na stronie Instytutu: www.nikidw.edu.pl

Fot. Rafał Karpiński, Danuta Matloch, Krzysztof Żuczkowski