Epidemia koronawirusa szczególnie mocno dotknęła twórców ludowych, wpłynęła na działalność muzeów na wolnym powietrzu, galerii sztuki ludowej, sytuację kolekcjonerów i właścicieli prywatnych muzeów na obszarach wiejskich. Przez ostatnie miesiące instytucje te były lub są jeszcze zamknięte. Zdecydowało to o tym, że przeniosły znaczną część swojej działalności do Internetu. Niestety, dostęp do niego na wsi jest zdecydowanie mniejszy niż w miastach i dlatego też większość twórców ludowych, kolekcjonerów i właścicieli prywatnych muzeów nie jest w stanie przedstawić internautom swojej oferty.

W ciężkiej sytuacji znaleźli się przede wszystkim twórcy ludowi, dla których wytwory ich rąk stanowią o ich codziennym życiu i utrzymaniu. Zamknięcie Gminnych Ośrodków Kultury, zaprzestanie działalności Kół Gospodyń Wiejskich czy zawieszenie działalności galerii spowodowało nagłe odcięcie ich od jakichkolwiek dochodów. Stracili oni bowiem możliwość sprzedaży swoich dzieł. Z kalendarza wypadła, w tym roku większość z organizowanych jarmarków, targów i innych imprez przygotowywanych przez muzea, władze gminne i powiatowe. W niektórych regionach kraju wszystkie imprezy zostały odwołane. Nie odbywały się także warsztaty prowadzone przez twórców wśród dzieci i młodzieży, z powodu zamknięcia szkół. Nikt nie jest w stanie przewidzieć tego, jak będzie wyglądała najbliższa przyszłość i jaki będzie stan epidemii jesienią i zimą.

Podobnie trudna jest sytuacja prywatnych kolekcjonerów i właścicieli muzeów, którzy utrzymują się głównie ze sprzedaży biletów. Mimo ich ponownego otwarcia, jeszcze długo, liczba odwiedzających nie wróci do poziomu sprzed pandemii.

W tej sytuacji Narodowy Instytutu Kultury i Dziedzictwa Wsi, zgodnie ze swoimi celami statutowymi, postanowił zrealizować projekt „Kultura na Ludowo#wspieram”. Polega on głównie na przeprowadzaniu wywiadów z twórcami ludowymi, kolekcjonerami i właścicielami prywatnych muzeów z obszarów wiejskich.

Będziemy starali się odpowiedzieć w nich na pytania jak żyją i pracują w czasie pandemii, od kogo oczekują pomocy i jak, ich zdaniem, powinna ona wyglądać. Wiele problemów z którymi się obecnie borykają, a są one głównie finansowe, związana jest nie tylko z pandemią. Chcemy zwrócić na nie uwagę opinii publicznej. Chcemy zaprezentować potrzeby artystów, żyjących i tworzących daleko od głównych ośrodków kultury w danym regionie. Chcemy zwrócić uwagę na ich twórczość, której nie mają szans sami pokazać szerszej grupie odbiorców.

Mamy nadzieję, że realizacja projektu wpłynie na poprawę sytuacji twórców, przyczyni się do promocji sztuki ludowej i uświadomi społeczeństwu, jak ta sztuka jest ważna dla zachowania naszej tożsamości narodowej. Mamy nadzieję, że zainteresowanie rękodziełem ludowym, a co za tym idzie, jego zakup spowoduje przekazywanie tej tradycji z pokolenia na pokolenie i ocalenie jej od zapomnienia. A niestety, w niektórych regionach kraju, obserwujemy już takie zjawiska.
W pierwszym wywiadzie, naszego cyklu rozmów, prezentujemy Grzegorza Króla, artystę ludowego, rzeźbiarza i malarza.

Tekst. Elżbieta Osińska-Kassa
Fot. Arch. NIKiDW