XIX-wieczna pasja ludoznawcza wielu polskich etnografów, z Oskarem Kolbergiem na czele, doprowadziła do zgromadzenia ogromnego materiału etnograficznego, dotyczącego życia polskiej wsi. Stało się to u progu gwałtownych przemian kulturowych, gospodarczych, czy obyczajowych, które miały wkrótce diametralnie zmienić krajobraz kulturowy obszarów wiejskich. Materiał ten obfituje również w przekazy dotyczące wierzeń, przekonań i praktyk, związanych z cudem