12 lutego, w rocznicę urodzin Karola Darwina, obchodzone jest święto upamiętniające tego wielkiego przyrodnika oraz popularyzujące stworzoną przez niego teorię naukową dotyczącą ewolucji na drodze doboru naturalnego, która przyczyniła się do zmian nie tylko w biologii i medycynie, ale również w naukach o społeczeństwie, w moralności, polityce. Dlatego organizowane w wielu krajach obchody Dnia Darwina mają na celu ukazanie znaczenia nauk ścisłych i przyrodniczych dla różnych dziedzin życia codziennego. Przedstawienie informacji o życiu i dokonaniach Charlesa Darwina jest również doskonałą okazją do dyskusji na temat miejsca i roli naukowca w społeczeństwie.

Jeszcze na początku XIX wieku panowało powszechne przekonanie, że wszystkie występujące na Ziemi gatunki powstały jednocześnie i od tego czasu pozostają niezmienne. Nieliczne wątpliwości, związane na przykład z odkryciami szczątków prehistorycznych zwierząt, nie zapowiadały jeszcze rewolucji w myśleniu o pochodzeniu gatunków, której autorem był Karol Darwin.

Karol Darwin (1809-1882) angielski przyrodnik, botanik, geolog. Urodził się 12 lutego 1809 roku w Shrewsbury. Od dzieciństwa jego największą pasją była przyroda. Studiował medycynę na Uniwersytecie w Edynburgu oraz teologię na Uniwersytecie w Cambridge. Jednak jego największą pasją była entomologia, której poświęcał większość swojego czasu.
Zebrany przez niego w czasie podróży dookoła świata materiał przedstawił w monografii „O powstaniu gatunków drogą doboru naturalnego” (1859), w której wysunął teorię o ewolucji gatunków w procesie naturalnej selekcji. Język książki był jasny i przejrzysty nawet dla niespecjalistów, co przyczyniło się do dużego zainteresowania dziełem po jego wydaniu. Praca wzbudziła również kontrowersje, ponieważ przeciwstawiała się ówczesnym teoriom przyrodniczym, próbującym godzić wiedzę biologiczną z Biblią. Wywołała przez to ożywioną debatę w środowisku biologów, filozofów i ludzi Kościoła.

Wśród wielu publikacji Karola Darwina ze zbiorów Biblioteki Narodowego Instytutu Kultury i Dziedzictwa Wsi na szczególną uwagę zasługują tłumaczenia jego prac „O pochodzeniu człowieka„, z których najstarsze pochodzi z 1875 roku. Po raz pierwszy za zgodą autora przełożył je na język polski Ludwik Masłowski, publicysta, tłumacz, jeden z pierwszych polskich socjologów, pisarz polityczny.

 

W tej liczącej 246 stron publikacji Karol Darwin przedstawił teorię, zgodnie z którą protoplastą rodu ludzkiego jest małpa. Autor pisał, że: „człowiek ze wszystkimi swoimi szlachetnymi przymiotami, ze współczuciem, jakie odczuwa wobec najbardziej poniżonych, z życzliwością, jaką ogarnia nie tylko innych ludzi, ale też najniższe żyjące istoty, z całym swoim intelektem, który czyni go podobnym bogom i którym zdołał przeniknąć zasady ruchu i budowę Układu Słonecznego – będąc obdarzony całą tą wielką władzą – wciąż nosi w swoim cielesności niewymazywalne piętno swojego niskiego pochodzenia„.

 

Dzieło Karola Darwina „O pochodzeniu człowieka” z pewnością zalicza się do grupy książek, które na zawsze zapisały się w historii światowej nauki. Na podstawie wieloletnich badań, posługując się aparatem badawczym dostępnym dziewiętnastowiecznemu przyrodnikowi, a także powołując się na ustalenia innych uczonych Karol Darwin sformułował szereg rewolucyjnych jak na owe czasy wniosków, podobnie jak Mikołaj Kopernik, ogłaszając swoją teorię heliocentryczną. Jego dzieło było pełne osobistych refleksji i uwag, natomiast nigdy nie miało charakteru obrazoburczego, jak również nie było ateistyczne, co przypisywały mu niektóre środowiska.

 

 

Aby ocenić teorię ewolucji i całą naukę nazywaną darwinizmem oraz poznać argumenty i dowody przedstawianie przez Karola Darwina, warto sięgnąć do oryginalnych źródeł książkowych dostępnych w Bibliotece Narodowego Instytutu Kultury i Dziedzictwa Wsi.

Zapraszamy do naszego Katalogu: http://gamma.cbr.edu.pl/F/?local_base=CAL01
oraz na stronę Rolniczej Biblioteki Cyfrowej: http://mars.cbr.edu.pl:8080/dlibra
na której znajdą Państwo inne dzieła Karola Darwina i nie tylko.

***

Biblioteka Narodowego Instytutu Kultury i Dziedzictwa Wsi Oddział w Puławach posiada cenny księgozbiór, który liczy około 360 tysięcy jednostek bibliotecznych, w tym 207 tysięcy wydawnictw zwartych, około 139 tysięcy wydawnictw ciągłych i 12 tysięcy zbiorów specjalnych. W zbiorach biblioteki znajdują się dwie cenne kolekcje: stare druki (828 woluminów z XVI–XVIII wieku) i polonica XIX-wieczne (około 8200 woluminów), które tworzą Narodowy Zasób Biblioteczny. W tym miejscu chcemy Państwu prezentować najciekawsze i najcenniejsze kolekcje, które biblioteka posiada w swych zbiorach. Zapraszamy również do odwiedzenia Biblioteki NIKIDW Oddział w Puławach, gdzie czytelnicy mają możliwość bezpośrednio zapoznać się z wybranymi tytułami.

Oprac. Bogusław Wiśniewski
Oprac. red. Joanna Radziewicz
Fot. polona.pl