2 maja obchodzimy w Polsce Dzień Flagi Rzeczypospolitej Polskiej. W tym dniu nie zapomnijmy wyeksponować naszych narodowych barw! Zanim jednak wyprasujemy proporce i bandery, po czym powiesimy je przy domach – warto przypomnieć sobie podstawowe informacje, dotyczące polskiej flagi.

Historia

Najstarsze wzmianki o polskiej chorągwi dotyczą legendarnego Lecha, założyciela państwa polskiego – Marcin Bielski, XVI-wieczny kronikarz podawał, że władca ten ruszał do walki pod herbem orła białego. Z kolei Wincenty Kadłubek symbol orła wiązał z Kazimierzem Sprawiedliwym (1182). Pierwowzór polskiej flagi – chorągiew z białym orłem na karmazynowym tle – na dobre zadomowił się na polskim dworze królewskim w średniowieczu , kiedy w XIII wieku panująca dynastia Piastów uznała ją za oficjalny symbol państwa. Jagiellonowie przejęli symbol: pod  takim znakiem walczyły choćby sprzymierzone wojska koronne Władysława Jagiełły pod Grunwaldem.
Powszechniejsze użycie jedynie samych barw, bez herbu, rozpoczęło się w XVIII wieku, wraz z demokratyzacją świata zachodniego. W Polsce po raz pierwszy miało to miejsce w 1792 r., podczas obchodów pierwszej rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 maja.
Polskie barwy narodowe upowszechniły się jeszcze bardziej w trakcie walk wyzwoleńczych w XIX w. Po odzyskaniu niepodległości, w roku 1919, Sejm Ustawodawczy przyjął ustawę o godłach i barwach narodowych, w której opisano szczegóły, dotyczące polskich symboli. W 1980 r. nastąpiły dalsze regulacje, określające wygląd flagi, które obowiązują do dziś.

Jak obchodzić się z flagą?

W 2004 roku ustanowiono 2 maja Dniem Flagi Rzeczpospolitej Polskiej. Gdy tego dnia będziemy z dumą eksponować polskie flagi, pamiętajmy o podstawowych zasadach, dotyczących prawidłowego obchodzenia się z tym narodowym symbolem:

– prawidłowa flaga to dwa równe prostokąty z tkaniny o biało-czerwonych barwach. Proporcja   szerokości do długości powinna wynosić 5:8;
– na fladze nie powinno się zamieszczać żadnych tekstów, rysunków, znaków, itp;
– jeżeli flaga zaplącze się wokół drzewca, rozplączmy ją;
– flaga na pojeździe powinna być umieszczona po jego prawej stronie;
– i, co najważniejsze, powinna być czysta, niepostrzępiona, a jej barwy nie mogą być wyblakłe.

Jeśli flaga nie nadaje się już do użytku, nie powinno się jej wyrzucać. Jedynym sposobem godnego się jej pozbycia jest jej spalenie. Przed spaleniem, które musi odbyć się nie publicznie, trzeba oddzielić od siebie barwy. Ta sama zasada dotyczy flag papierowych (w niektórych polskich urzędach umożliwia się obywatelom godne usunięcie flagi, poprzez przygotowanie specjalnej skrzyni – ma to miejsce np. na Zamojskim Ratuszu).

Ciekawostki

-Weksylologia – to nauka zajmująca się badaniem dziejów, zasad tworzenia i kompozycji, czy znaczenia wszelkiego rodzaju weksyliów (łac. vexilium – sztandar).  Istnieje Polskie Towarzystwo Weksylologiczne „Flaga”; na całym świecie organizowane są weksylologiczne konferencje naukowe.

-Zgodnie z ustawą z 1980 r. o fladze mówimy tylko przy zachowaniu proporcji 5:8. W innym przypadku mamy do czynienia z „szarfą w narodowych barwach”.

–Flaga z polskim herbem na górnym, białym pasie nazywana jest banderą (oficjalnie: flagą dyplomatyczną) – i zarezerwowana jest dla polskich zagranicznych misji dyplomatycznych, lotnisk oraz bander marynarki handlowej. Polska jest jedynym krajem na świecie, posiadającym dwie oficjalne flagi państwowe.

-Proporcje flagi państwowej są różne na całym świecie. Przykładowo – Szwecja, Czechy, Indie: 2:3; USA: 10:19; Salwador: 189:335.

-Flaga Czechosłowacji do 1920 r. i Republiki Czeskiej w latach 1990-92 była identyczna z współczesną flagą Rzeczypospolitej.

-Polska flaga jako jedna z nielicznych na świecie swoje pochodzenie wywodzi z heraldyki. Jej długi rodowód podkreśla wielowiekową ciągłość polskiej państwowości.

Dzień Flagi poza Polską jest obchodzony w ponad 60 dniach na całym świecie.

Jan Barański

Źródła:
-rozmowa z ppłk. Markiem Kwietniem, red. Mateusz Sawczuk, „Skafander” nr 5 (69)
–https://muzhp.pl/pl/c/2224/flaga-polski
-pogotowieflagowe.pl 
-Symbol znak rytuał. Doświadczenie władzy, red. J. Marecki, L. Rotter, Wydawnictwo Naukowe UPJPII, 2012
Roland Barthes,  Mitologie, [tłum.] Adam Dziadek, wyd. Aletheia, 2008
Fot.
– domena publiczna: https://polona.pl/item/niech-zyje-polska,NzQzOTc5NjM/0/#info:metadata
– domena publiczna pixabay.pl