Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi był tegorocznym partnerem zarówno 55. edycji Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych, jak i 54. Targów Sztuki Ludowej. Obie imprezy odbyły się w dniach 27 -29 sierpnia w Kazimierzu Dolnym nad Wisłą.

W tym roku odbyła się 55 edycja Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu. Głównym celem imprezy od ponad pół wieku jest popularyzacja, ochrona i dokumentacja autentycznego muzykowania i śpiewu ludowego. To niewątpliwie najważniejsza impreza tego typu w Polsce. Jej historia sięga połowy lat sześćdziesiątych ubiegłego wieku. Pierwszy festiwal odbył się w 1966 roku. Corocznie w Kazimierzu spotyka się kilkuset (ostatnio 800) artystów ludowych: śpiewaków, muzykantów i twórców ludowych-dorosłych i dzieci, reprezentujących niemal wszystkie województwa.

W roku 2016, z okazji 50, jubileuszowej edycji Festiwalu, jego organizator, Wojewódzki Ośrodek Kultury w Lublinie wydał album pt. „Muzyka najbliższa ziemi…”. Na kartach tej książki Andrzej Sar – Wicedyrektor Wojewódzkiego Ośrodka Kultury w Lublinie – tak pisze o historii Festiwalu:

Wobec zachodzących zmian kulturowych i zaniku tradycji, wciąż rozważa się, w jaki sposób prezentować kulturę ludową w jej najbardziej autentycznej formie poza naturalnym środowiskiem funkcjonowania. Naprzeciw tym oczekiwaniom wyszedł Festiwal w Kazimierzu (…).
Półwieczna historia Festiwalu, dzięki staraniom i poświęceniu wielu oddanych osób i instytucji, stopniowo wypracowała chyba najbardziej optymalną formułę, dopasowaną do aktualnych potrzeb, zachowując jednak prawie niezmienne założenia regulaminowe i cele dotyczące przeglądu, ochrony i dokumentacji tradycji autentycznego repertuaru, stylu muzykowania i śpiewu ludowego.
Na naszych oczach folklor muzyczny i pieśniowy funkcjonujący uprzednio w zamkniętym środowisku wiejskim, wkroczył na estrady. Dzięki temu udało się odkryć wielu wspaniałych artystów i setki wartościowych utworów i wierzę, że proces ten będzie trwał dalej. Można mieć zatem nadzieję, że i kolejne Festiwale nie tylko nie zamkną funkcjonowania tego niezwykle ważnego dla polskiej kultury wydarzenia, ale będą go w dalszym ciągu twórczo rozwijać. Wszak tradycja nie szkodzi nowoczesności…

Słowa napisane przez Andrzeja Sara były niemal prorocze bo nawet pandemia Covid-19 nie zdołała zatrzymać wspaniałej tradycji Festiwalu. Co prawda w zeszłym roku odbył się on w nieco okrojonej formie, ale tym razem nowoczesność wsparła tradycję i zmagania festiwalowe można było oglądać także on-line. W tym roku organizatorzy, zachowując ograniczenia sanitarne, wracają do bardziej rozbudowanej formy. Oprócz seminarium folklorystycznego, zmaganiom festiwalowym towarzyszyć będą liczne wydarzenia i koncerty. Na estradzie zobaczyć i posłuchać będzie można zespoły „Pogranicze” z Szypliszek, „Jarzębina” z Bukowej czy Zespół im. Klimka Bachledy z Zakopanego. Pyszna zabawa czeka też przy ognisku na dziedzińcu zamku Kazimierza Wielkiego oraz przy muzyce kapel festiwalowych. Na zakończenie Festiwalu zagrają „Trebunie Tutki i Przyjaciele”.
Festiwalowi nieodłącznie towarzyszy Studio Festiwalowe, które zaprasza na warsztaty śpiewu naturalnego, Akademii Sztuki Ludowej, kina festiwalowego i wiele, wiele innych atrakcji.

Niemal od początku Festiwalowi Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu towarzyszą Targi Sztuki Ludowej. W tym roku, już po raz 54. organizuje je Stowarzyszenie Twórców Ludowych. Główną ideą Targów jest upowszechnianie i popularyzacja plastyki ludowej. Niezmiennie od pierwszych edycji, impreza ta cieszy się niezwykłym zainteresowaniem zarówno wśród samych twórców ludowych, kolekcjonerów sztuki ludowej, oraz licznego grona turystów przyjeżdżających niejednokrotnie specjalnie z tej okazji do Kazimierza.

Targi narodziły się jako kiermasz towarzyszący Festiwalowi. Od roku 1971 występują już pod obecną nazwą. Od ponad pięciu dziesięcioleci impreza umożliwia nie tylko nabycie oryginalnego wyrobu, ale jest również okazją do poznania twórcy i jego dzieła, a także zdobycia wiedzy o różnych technikach rękodzielniczych.

Podczas Targów prezentowany jest dorobek artystów zrzeszonych w Stowarzyszeniu Twórców Ludowych. Jest to świetna okazja dla specjalistów, pasjonatów i wszystkich nas do zapoznania się z aktualnym stanem sztuki ludowej i zachodzącymi w niej zmianami.

Mimo tych zmian, dzięki mecenatowi państwa, zaangażowaniu wybitnych etnografów, a przede wszystkim samych twórców ludowych, zachowało się wiele tradycyjnych i unikatowych dziedzin sztuki ludowej, czego najlepszym przykładem są kazimierskie Targi.

Tak wyglądał tegoroczny program Festiwalu:

Oprac. Rafał Karpiński
Fot. Aleksandra Szymańska
Red. A.S.