Biblioteka Narodowego Instytutu Kultury i Dziedzictwa Wsi Oddział w Puławach posiada cenny księgozbiór, który liczy około 360 tysięcy jednostek bibliotecznych, w tym 207 tysięcy wydawnictw zwartych, około 139 tysięcy wydawnictw ciągłych i 12 tysięcy zbiorów specjalnych. W zbiorach biblioteki znajdują się dwie cenne kolekcje: stare druki (828 woluminów z XVI–XVIII wieku) i polonica XIX-wieczne (około 8200 woluminów), które tworzą Narodowy Zasób Biblioteczny. W tym miejscu chcemy Państwu prezentować najciekawsze i najcenniejsze kolekcje, które biblioteka posiada w swych zbiorach. Zapraszamy również do odwiedzenia Biblioteki NIKIDW Oddział w Puławach, gdzie czytelnicy mają możliwość bezpośrednio zapoznać się z wybranymi tytułami.

***
„Gospodarstwo łowieckie z historyą starożytną łowiectwa polskiego”
Mikołaj Reumann
Warszawa, 1845 r.

 

 

Myślistwo ma w Polsce bogatą historię. Już Adam Mickiewicz w „Panu Tadeuszu” opisywał obrzędy, towarzyszące wyruszaniu na polowanie. Na przestrzeni wieków myśliwi stworzyli niezwykle ciekawy krąg kulturowy. Na tradycję łowiecką składają się obrzędy i ceremoniały takie jak: ślubowanie, chrzest myśliwski, nagradzanie złomem, pokot, hubertowiny, gwara myśliwska oraz najważniejszy element – etyka, czyli kodeks moralny i zasady postępowania w stosunku do innych myśliwych, pomocników, zwierzyny i przyrody w ogólności.

André Malraux określił, że „Kultura jest tym, co sprawiło, że człowiek stał się czymś innym niż tylko przypadkowym wydarzeniem w przyrodzie”. Trwałym dziedzictwem kultury, w tym kultury łowieckiej są również napisane i pozostawione potomnym dzieła. Dobrym przykładem może być książka Mikołaja Reumanna – „Gospodarstwo łowieckie z historyą starożytną łowiectwa polskiego” wydana w 1845 roku. Pierwotnie ukazała się ona w 1844 roku stanowiąc odrębny tom XX czasopisma Sylwan – Zbiór Nauk Leśnych i Łowieckich.

 

 

Na stronie tytułowej widnieje tzw. „godło” hrabiego Bruno Kicińskiego – sentencja:

„Ślad się zatarł w niemym boru,
Kędy stąpał łoś lub żubr,
Gdzie z zamku na czele dworu,
Szedł na łowy dziedzic dóbr”

Autor dedykuje książkę JW. Adamowi Leskiemu podówczas dyrektorowi wydziału dóbr
i lasów, traktując ją jako „dowód największego uszanowania”. Na początku dzieła umieszczona jest krótka Przedmowa, w której Mikołaj Reumann stwierdza, że już 20 lat poświęca się zawodowi – zarządzając jako technik i praktyczny gospodarz w lasach, gdzie spędza większość czasu. Pisze również, że jego praca powstała z braku w języku polskim dzieł o gospodarstwie łowieckim.

Monografia podzielona jest na 7 części :

1. Powstanie i rozwijanie się łowiectwa
2. Rys historyczny łowiectwa Polskiego
3. O przyrodzie i ochronie zwierzyny łownej
4. O hodowaniu zwierzyny w zwierzyńcach
5. O łowach i polowaniu
6. O użytkowaniu ze zwierzyny
7. O zasadach do prawodawstwa łowieckiego.

Autor sprowadza przedmiot swojej monografii do 3 głównych aspektów, które mogłyby stanowić trzy główne jego części, to jest:

1. Warstwę historyczną (do której należą 2 pierwsze części dzieła).
2. Warstwę gospodarczą (do której liczą się 4 dalsze części).
3. Warstwę zawiadowczą (która jest siódmą częścią dzieła).

 

 

Rys historyczny łowiectwa na ziemiach polskich to opisywana chronologicznie przeszłość ludności żyjącej na tym terenie od Piastów, Słowian, przez XIV wiek, aż do 1776 roku. Przedstawia okres, kiedy łowiectwo było jedynym zatrudnieniem człowieka; kiedy możniejsi zajmowali się łowami dla rozrywki, a innym czynność ta była zabroniona; kiedy znowu nastała wolność wykonywania łowów, która w konsekwencji przyczyniła się do wyniszczenia zwierzyny.

Aspekt gospodarczy dzieła to opisy przyrody zwierząt, takich jak: żubr, jeleń, sarna, daniel, dzik, wilk, niedźwiedź oraz ptactwa, np. głuszec i cietrzew. Mikołaj Reumann przedstawił cechy rodzajowe, kształt, wzrost i sposób życia, każdego z tych gatunków. W swojej charakterystyce opierał się po części, na własnych obserwacjach. Przedstawione przez niego opisy odznaczają się dokładnością i są niezwykle pouczające. W kolejnych wersach dzieła czytamy, jak wybierać, kojarzyć i rozmnażać zwierzęta łowne, by w następnym dowiedzieć się o sposobach ich łowienia i ubijania. Autor wspomina również o aspektach dotyczących zachowania ciągłości gatunków zwierząt łownych, o ich czasie ochronnym i doborze płciowym.

 

Ostatnia część książki dotyczy prawa łowieckiego i organizacji łowów. Autor rozwija myśli o prawie własności zwierzyny i prawie jej łowienia, o karach za bezprawne polowanie, czy kradzież zwierzyny.

Pomimo pewnych pomyłek i nieścisłości występujących w tej monografii należy podkreślić, iż wydane w 1845 roku dzieło Mikołaja Reumanna – „Gospodarstwo łowieckie z historyą starożytną łowiectwa polskiego” jest pierwszą w języku polskim pracą poruszającą zagadnienia myślistwa i łowiectwa.

Książka wydana została, jako odrębna pozycja w Warszawie przez Drukarnię Samuela Orgelbranda w 1845 roku, liczy 645 stron i jest ozdobiona sześcioma rycinami, wyobrażającymi przedmioty łowieckie.

Zapraszamy do naszego Katalogu: http://gamma.cbr h.edu.pl/F/?local_base=CAL01
oraz na stronę Rolniczej Biblioteki Cyfrowej: http://mars.cbr.edu.pl:8080/dlibra, na której znajdą Państwo inne ciekawe wydawnictwa.

Oprac. Bogusław Wiśniewski
Red. Joanna Radziewicz
Fot. polona.pl – domena publiczna