3 lutego obchodzony jest dzień św. Błażeja, biskupa, męczennika, patrona chorych na gardło. W tym dniu święcono w kościołach niewielkie świeczki (tzw. „błażejki”), które po przystawieniu do gardła miały koić ból. Księża przechodzili wśród zebranych wiernych i dotykali ich gardeł skrzyżowanymi, płonącymi świecami. Dziś tę tradycję można obserwować w nielicznych polskich świątyniach.

Święty Błażej urodził się i wychował w Cezarei Kapadockiej, na terenie dzisiejszej Turcji. Pochodził z zamożnej rodziny, a jego rodzice zadbali o staranne wykształcenie syna. Początkowo pracował jako lekarz, jednak leczenie chorób ciała nie było jego prawdziwym powołaniem. Zrezygnował więc ze swojego zawodu i udał się na pustynię, by tam w samotności oddać się postom i modlitwie, być bliżej Boga.

Z czasem powołano go na stolicę biskupią w Sebaste. Urząd ten z wielkim oddaniem sprawował przez kilka lat. Działalność duszpasterska Błażeja przypadła na okres prześladowań chrześcijan z rozkazu Licyniusza. Pobożny biskup próbował ukryć się przed prześladowcami w jednej z pieczar górskich, jednak został pojmany i osadzony w więzieniu, w którym swoją wiarą umacniał przetrzymywanych z nim wyznawców Chrystusa.

Tam właśnie miał cudownie uleczyć syna pewnej kobiety, który zadławił się rybią ością. Wypadek ten spowodował obrzęk gardła, w wyniku którego chłopiec nie mógł oddychać. Błażej dotknął obolałej szyi chłopca i przeżegnał chore miejsce znakiem krzyża. To sprawiło, że wszelkie dolegliwości natychmiast ustąpiły. Od tej pory święty stał się patronem chorób gardła i krwotoków. Ludowe przysłowie głosiło: „Święty Błażej, gardła zagrzej”.

Święty Błażej poniósł męczeńską śmierć około 315 r. Mimo straszliwych tortur nie wyzbył się swojej wiary w Chrystusa.

Według tradycji ludowej orędownictwo świętego Błażeja miało być szczególnie silne w dniu jego wspomnienia. Dlatego 3 lutego we wszystkich kościołach święciło się specjalne, związane na krzyż świeczki zwane błażejkami, które podczas nabożeństwa księża podkładali wiernym pod brodę. Odmawiali przy tym modlitwę: za wstawiennictwem świętego Błażeja nich cię Pan ustrzeże przed chorobami gardła i wszelkim złem. Obrzęd ten był znany w Polsce już w XVI wieku. Jeszcze na początku XX wieku był praktykowany na Mazowszu, Kurpiach i ziemi krakowskiej.

3 lutego święcono także czerwone jabłka. Zwyczaj nakazywał, aby każdy zjadł połówkę tego poświęconego owocu. Resztę kroiło się na ćwiartki, nawlekało na nitki i suszyło w piecu. W razie bólu okurzało się nimi chorego.

Zgodnie z wierzeniami święty Błażej pomagał nie tylko przy problemach z gardłem, ale również w chorobach duszy. Szczególnie jeśli chodzi o wyznanie zatajonych na spowiedzi grzechów. Mieszkańcy wsi wiązali z tym patronem szereg mądrości związanych z przepowiadaniem pogody. Mawiano: „Deszcz na świętego Błażeja – słaba wiosny nadzieja” czy „Jak śnieg na świętego Błażeja, pogodna będzie Wielka Niedziela„. Czcili go także jako opiekuna zwierząt gospodarskich.

Tekst: Joanna Radziewicz
Fot. wikipedia.pl – domena publiczna
Fot. pixabay.com

Źródła:
1. Ferenc E.: „Polskie tradycje świąteczne” , Poznań, 2010
2. Karczmarzewski, A.: Ludowe obrzędy w Polsce południowo-wschodniej. Rzeszów 2011
3. Ogrodowska, B.: Polskie obrzędy i zwyczaje doroczne. Warszawa, 2009.
4. http://www.muzeumetnograficzne.rzeszow.pl/2021/02/03/sw-blazej/