W dniach 27-28 sierpnia w Myszyńcu odbędzie się już XXXXV Kurpiowskie Miodobranie. Jak co roku zaprezentowane będą bartnicze tradycje mieszkańców Puszczy Zielonej. Obok pszczelarzy będzie można podziwiać występy zespołów folklorystycznych i twórczość artystów ludowych. Przez lata impreza bardzo się rozrosła i dziś łączy w sobie tradycję z nowoczesnością i rozrywką.

Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi jest współorganizatorem tegorocznej edycji Kurpiowskiego Miodobrania w Myszyńcu.

Pierwsze Miodobranie Kurpiowskie odbyło się w 1976 roku. Było to bardzo skromne wydarzenie. Scenę w postaci przyczepy od ciągnika rozstawiono na placu przy szkole podstawowej, na której wystąpiły szkolne chóry, zaś goście mogli obejrzeć prezentacje pobierania miodu oraz film o Puszczy Zielonej. Rok później Miodobranie odbyło się na leśnej polanie niedaleko Myszyńca, gdzie odtworzono tradycyjny obrzęd miodobrania.

W kolejnych edycjach impreza rozrastała się o elementy folklorystyczne, sportowe, wystawę sprzętu pszczelarskiego i produktów miodowych, jednak centralnym punktem wszystkich było widowisko przedstawiające obrzędowe miodobranie.

 

Od 2014 roku Miodobranie odbywa się w nowoczesnym kompleksie sportowo-rekreacyjnym „Kurpiowska Kraina”. Miodobranie Kurpiowskie od skromnej imprezy na placu szkolnym rozbudowało się i rozrosło do znaczącej imprezy kulturalno – rekreacyjnej, w której uczestniczy obecnie do kilkunastu tysięcy osób. Stało się ono też istotną pozycją w ogólnopolskim kalendarzu wydarzeń kulturalnych.

Tegoroczna impreza rozpocznie się od Miodobraniowej Nocy Kabaretowej.  W niedzielę uczestnicy spotkają się na uroczystej Mszy Świętej w katedrze myszynieckiej, która będzie częściowo odprawiana w gwarze kurpiowskiej. Następnie korowód wozów i furmanek przejedzie do „Kurpiowskiej Krainy”, gdzie będzie można, m.in. obejrzeć widowisko folklorystyczne pt. „Śnij Kurpsiu, Śnij” i wysłuchać koncertu Zespołu Folklorystycznego „Kurpiowszczyzna”. Wieczór zakończą występy artystów muzyki rozrywkowej: zespołów „Tupolev” i „Wilki” oraz Michała Szczygła. W ramach wydarzenia będzie można zobaczyć wystawę rękodzieła wsi kurpiowskiej i sprzętu pszczelarskiego, nabyć miody kurpiowskie i spożyć specjały kuchni regionalnej oraz wziąć udział w zawodach strzeleckich i wędkarskich.

Kurpiowskie Miodobranie czerpie z kilkusetletniej tradycji regionu sięgającej XVI wieku. Dziś odradza się ona w swojej bardzo archaicznej i pierwotnej formie w postaci leśnych barci. W 2018 roku Kurpiowskie Bractwo Bartnicze rozpoczęło „dzianie”, czyli drążenie w drzewach pierwszych tradycyjnych barci.  O powrocie do bartniczych korzeni opowiedział nam Pan Jan Marzewski z Kurpiowskiego Bractwa Bartnego, stypendysta Programu Stypendialnego dla twórców ludowych „Mistrz – Uczeń” edycja 2022 ogłoszonego przez Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Narodowego:

– Bartnictwo należy widzieć przez trzy aspekty. Po pierwsze prawo bartne, które z resztą w tym roku wróciło na Kurpie odpowiednią uchwałą gminy Czarnia. Po drugie, bartnictwo jako forma ochrony pszczół i starego, pierwotnego sposobu gospodarowania na pszczołach. Trzeci aspekt jest kulturowy. I myśmy zaczęli się tym bartnictwem zajmować właśnie dla ocalenia tego aspektu, obrzędowości i tradycji bartniczych drzemiących w naszych rodzinach.

Robimy barcie w drzewach sosnowych żyjących. I robimy to tradycyjną metodą i narzędziami: pieszniami, cieślicami i siekierkami. Według starej terminologii barć się „dzieje”. Bartnik robi w drzewie otwór, czyli „dzień” na wysokości paru metrów. Aby tam się dostać używa „leziwa”, czyli urządzenia do wspinania się na drzewa, złożonego z systemu sznurów zrobionych z konopi i łyka lipowego oraz ławeczki. Wydrążoną barć pozostawia się do naturalnego zasiedlenia. Obecnie mamy pięć takich stanowisk z dzikimi pszczołami. Barci w drzewie nie da się przestawić jak współczesnego ula, dlatego miód z niej jest zależny od pasieczyska, czyli obszaru wokół, na którym pszczoły się „wypasają”.  Jest to środowisko leśne, często podmokłe, więc miód z takich barci pochodzi ze wszystkich roślin kwitnących na pasieczysku. Jest on tym lepszy im czystsze jest otoczenie drzewa z barcią.

W imieniu Organizatorów serdecznie zapraszamy na Wydarzenie oraz na stoisko Instytutu!

Tekst: Rafał Karpiński
Fot. Adam Wnęta, Z Arch. RCKK Regionalnego Centrum Kultury Kurpiowskiej w Myszyńcu