Św. Franciszek z Asyżu to postać niezwykła. Jednym z motywów, dla którego spotykał się z sympatią i podziwem ludzi całego świata była Jego postawa wobec przyrody. Obcowanie z naturą postrzegał jako kontakt z samym Stwórcą. W 1979 roku papież Jan Paweł II ogłosił świętego patronem ekologów. Kościół katolicki obchodzi wspomnienie o Bracie Franciszku 4 października.

Święty Franciszek urodził się w 1182 roku w Asyżu. Pochodził z bogatej rodziny kupieckiej. Już jako młodzieniec odznaczał się dużą wrażliwością, szlachetnością i hojnością wobec ubogich, dzięki czemu był niezwykle szanowany przez swoje otoczenie. W 1202 roku wziął udział w wojnie między Asyżem a Perugią. Po klęsce asyżan dostał się do niewoli. Podczas rocznego pobytu w więzieniu osłabł i popadł w długą chorobę. Tam też rozpoczęła się jego wewnętrzna przemiana.

W 1205 roku został pasowany na rycerza i udał się na wojnę, prowadzoną między Fryderykiem II a papieżem. W Spoletto miał sen, w którym usłyszał wezwanie Boga. Zrzekł się całego swojego majątku i oddał się modlitwie i pokucie. Dosłownie przyjmując słowa Chrystusa zaangażował się w materialną odbudowę trzech kościółków znajdujących się w okolicy Asyżu: S. Damiano, S. Pietro della Spina i S. Maria degli Angeli, zwanego Porcjunkulą.

Wędrował od miasta do miasta i głosił pokutę oraz Słowo Boże. W swoich przemówieniach kierował się niezwykłą szczerością, głosząc prawdę bez upiększeń i pochlebstw, tak że nawet mężowie wykształceni, cieszący się sławą, nie negowali jego słów. Wielu ludzi pragnęło naśladować sposób życia Franciszka. Dali oni początek wielkiej rzeszy braci i sióstr Franciszkańskiego Zakonu Świeckich (tercjarstwu), utworzonemu w 1211 roku.

W 1223 roku na Boże Narodzenie w Greccio św. Franciszek zainscenizował religijny mimodram. W żłobie, przy którym stał wół i osioł, położył małe dziecko na sianie, po czym odczytał fragment Ewangelii o narodzeniu Pana Jezusa i wygłosił homilię. Inscenizacją owego „żywego obrazu” dał początek „żłóbkom”, „jasełkom”, teatrowi nowożytnemu w Europie.
Zmarł 3 października 1226 roku o zachodzie słońca w kościele Matki Bożej Anielskiej w Asyżu.

Święty Franciszek kochał Boga i wszystko co zostało przez Niego stworzone. Uważał, że poprzez obcowanie z naturą można nawiązać kontakt z samym Stwórcą, a nawet odnaleźć w sobie to, co najszlachetniejsze i najbardziej wartościowe. Cały świat i zachodzące w nim zjawiska były dla niego symbolami religijnymi mówiącymi o Bogu. Wszystkie stworzenia traktował jak równych sobie, gdyż wierzył, że razem z nim pochodzą z tego samego źródła. Tekstami ilustrującymi religijne i pełne miłości spojrzenie świętego Franciszka na przyrodę są: jego Hymn stworzenia oraz opowieści o kazaniu do ptaków i udobruchaniu wilka z Gubbio. Świadczą one o jego prawdziwym i szczerym zainteresowaniu losem zwierząt i trosce wykluczającej jakąkolwiek chęć dominacji czy wyzysku.

Warto zauważyć, iż niejednokrotnie Franciszek czerpał z przyrody wzorce postępowania. Jego stosunek do roślin najlepiej wyraża uwaga Tomasza z Celano, że „braciom drwalom zabraniał ścinać całe drzewo, żeby miało nadzieję odrośnięcia na nowo. Ogrodnikowi kazał dokoła ogrodu pozostawiać nieuprawne obrzeże, ażeby na nim w swoich porach zieleń ziół i piękno kwiatów głosiły Ojca wszystkich pięknych rzeczy. W ogrodzie polecił wydzielić działkę na pachnące zioła i kwiaty, ażeby patrzącym przywoływały na pamięć błogość wiekuistą”.

Ogłaszający świętego Franciszka patronem ekologów List apostolski Jana Pawła II Inter sanctos z dnia 29 listopada 1979 roku mówi: „Świętego Franciszka z Asyżu słusznie zalicza się między tych świętych i słynnych mężów, którzy odnosili się do przyrody jako cudownego daru udzielonego przez Boga rodzajowi ludzkiemu. Albowiem on głęboko odczuł w szczególny sposób wszystkie dzieła Stwórcy i natchniony Bożym duchem wyśpiewał ową najpiękniejszą „Pieśń stworzeń”, przez które, szczególnie przez brata słońce, brata księżyc i siostry gwiazdy niebieskie, oddał należne uwielbienie, chwałę, cześć i wszelkie błogosławieństwo najwyższemu i dobremu Panu…”

W jego postępowaniu można dostrzec prekursorską myśl ochrony przyrody ze względu na jej wartość samą w sobie. Obecnie idea ta jest realizowana chociażby poprzez zakładanie rezerwatów i parków narodowych. Święty Franciszek inspirował ludzi do działań długofalowych, nie przynoszących może natychmiastowych efektów, ale za to dających nadzieję na trwałe zmiany na lepsze. Dbałość o otaczające nas środowisko trzeba zacząć od siebie, otwierając się na innych ludzi i wszystkie stworzenia wokół nas.

Fot. wikipedia.pl – domena publiczna

Źródła:
1. https://brewiarz.pl/czytelnia/swieci/10-04.php3
2. https://po-polsku.saintmargaretmary.org/swiety-franciszek/
3. https://www.franciszkanie.pl/artykuly/sw-franciszek-z-asyzu-patronem-ekologow
4. https://www.lasy.gov.pl/pl/edukacja/blogi/blog-lesniczego/przyroda-las-i-czlowiek-wedlug-swietego-franciszka
5. https://www.swietostworzenia.pl/o-nas/nasz-patron/121-sw-franciszek-z-asyzu