Od kilku już lat przewodnim hasłem, przyświecającym wielu inicjatywom realizowanym przez Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi jest kulturanaludowo#wspieram. Ważnym ogniwem, bez którego tradycja nie mogłaby być kultywowana są twórcy ludowi. Wspieranie tej grupy oraz zapewnienie bezpośredniego przekazu tradycyjnych umiejętności było głównym celem Programu Stypendialnego NIKiDW „Mistrz – Uczeń”. Jego adresatami byli zarówno mistrzowie z wyróżniającym się dorobkiem, jak i adepci chcący doskonalić swoje umiejętności lub dopiero je posiąść. O Stypendium wnioskowało kilkadziesiąt par Mistrz – Uczeń. Wsparcie na realizację swoich projektów otrzymało 15 par Stypendystów. Uczniowie uczyli się budowania instrumentów, śpiewania czy grania tradycyjnych pieśni i melodii, haftowania strojów ludowych, wykonywania koronek czy kroszonek, ale także zdobywali wiedzę o tradycyjnym młynarstwie, kowalstwie czy bartnictwie. Ich praca została udokumentowana.

Jeśli nie udało się Państwu zgłosić w zeszłym roku, mamy dobrą wiadomość. Już niebawem rusza kolejna edycja. Zapraszamy wszystkich, którzy chcą poznać tajniki sztuki i rękodzieła ludowego oraz tych, którzy chętnie podzielą się swoją wiedzą. Dobierajcie się Państwo w pary i obserwujcie naszą stronę, aby nie przegapić startu Programu. Zdradzimy także, że już wkrótce będziemy mieli propozycję również dla Mistrzów, którzy wolą działać solo. Szczegóły już za kilka dni!

Przedstawiamy Państwu sylwetki dwóch kolejnych par zeszłorocznych Stypendystów

Maria Sikorska i Dorota Rutka realizowały projekt „Bobowska tradycja-magiczne tajniki w przekazie koronki klockowej”

Maria Sikorska (Mistrz)

Historia bobowskich koronek klockowych sięga początków XVI wieku. To właśnie w oparciu o te tradycje miasteczko zdobyło się na zorganizowanie w 1899 roku Krajowej Szkoły Koronkarskiej. Obecnie koronkę promuje Stowarzyszenie Twórczości Regionalnej w Bobowej i tutaj odbywają się co roku Międzynarodowe Festiwale Koronki Klockowej.

W rodzinie pani Marii Sikorskiej tradycja wytwarzania koronki klockowej była przekazywana z pokolenia na pokolenie. Od 1980 roku artystka wykonała wiele dużych prac, które zdobyły główne nagrody w konkursach, znajdują się w muzeach, skansenach i są prezentowane na wystawach w kraju i za granicą.

Pani Maria prowadzi warsztaty dla dzieci i dorosłych podczas Międzynarodowego Festiwalu Koronki Klockowej w Bobowej oraz pokazy koronki klockowej w Muzeum Etnograficznym w Zielonej Górze-Ochli oraz podczas Międzynarodowego Festiwalu Ziem Górskich w Zakopanem.

Dorota Rutka (Uczeń)

Pani Dorota Rutka wykonuje małe koronkowe serwetki i inne elementy koronczrarskie. W 2018 roku uczestniczyła w warsztatach koronki klockowej odbywających się w Centrum Kultury w Bobowej, gdzie współpracowała ze swoją Mistrzynią. W jej opinii to osoba niezwykle pracowita, zaangażowana, odpowiedzialna. Lubi sztukę ludową, chętnie bierze udział w organizacji różnych uroczystości, współpracuje z Centrum Kultury w Bobowej.

Projekt w ramach Stypendium

Panie zrealizowały projekt pn.: „Bobowska tradycja-magiczne tajniki w przekazie koronki klockowej”. Ze względu na trudność i czasochłonność techniki Uczeń wykonał 5 tradycyjnych serwetek, 1 tradycyjny kołnierzyk i wstawkę do bielizny. Nabyte umiejętności/prace będą wykorzystane na użytek własny, na wystawy, konkursy oraz jako zachęta dla innych do nauki tej techniki.

Z kolei Sabina Karwat i Karolina Sówka wykonały projekt pn.: ,,Kroszonka opolska fundamentem wzoru opolskiego, od historii do współczesności”

Sabina Karwat (Mistrz)

Swoją przygodę z kroszonkarstwem rozpoczęła w wieku 10 lat. Już od dziecka brała udział w wielu konkursach kroszonkarskich i plastyki obrzędowej na szczeblu gminnym, wojewódzkim, ogólnopolskim i międzynarodowym. Pierwszy udokumentowany sukces Mistrzyni to konkurs w 1987 roku na szczeblu wojewódzkim. Przez kolejne lata, aż do 2019 roku uczestniczyła w w wieku konkursach zdobywając nagrody i wyróżnienia. Najważniejsze z nich to Wojewódzkie Konkursy Kroszonkarskie organizowane przez Muzeum Wsi Opolskiej czy Międzynarodowy Konkurs Plastyki Obrzędowej w Rudnikach. Prowadziła też wiele warsztatów kroszonkarskich dla dorosłych, dzieci i młodzieży.

W swojej działalności twórczej nie ogranicza się jedynie do kroszonkarstwa. Wzory opolskie przenosi też na bombki, drewniane skrzyneczki czy inne przedmioty dekoracyjne lub użytkowe. Od wielu lat pomaga w wyplataniu koron żniwnych w miejscowościach Jełowa i Osowiec, była członkiem Zespołu Pieśni i Tańca Osowiec. Obecnie pracuje jako terapeuta zajęciowy osób starszych i niepełnosprawnych w Domu Dziennego Pobytu w Biadaczu. Podczas zajęć stara się kultywować tradycje swojego regionu.

Karolina Sówka (Uczeń)

Karolina Sówka jest osobą bardzo ambitną, która wiedzie prym wśród młodego pokolenia zainteresowanego kroszonkarstwem w Gminie Łubniany. O wielkim zaangażowaniu młodej artystki świadczą zdobyte przez nią nagrody, a także udział w warsztatach kroszonkarskich zorganizowanych przez Łubniański Ośrodek Kultury w ramach programu „EtnoPolska 2022″. Chętnie dzieli się swoją wiedzą i umiejętnościami z innymi osobami zainteresowanymi tym rodzajem sztuki.

Projekt w ramach Stypendium

Kroszonkarstwo w regionie opolskim jest znaną i kultywowaną tradycją zdobienia jaj techniką rytowniczą. W 2019 roku, sam wzór opolski wraz z kroszonką, zostały wpisane na Krajową Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego.

W ramach Stypendium wykonano kolekcję kroszonek opolskich techniką rytowniczą, na różnych rodzajach wydmuszek (kurzych, gęsich, strusich) oraz ozdobiono wzorem opolskim bombki i galanterię drewnianą.

Fot. Marta Ankiersztejn