Nagroda im. Oskara Kolberga „Za zasługi dla kultury ludowej” zostanie wręczona po raz 48. Uroczysta gala odbędzie się już 12 lipca 2023 roku o godz. 13.00 na Zamku Królewskim w Warszawie. Wyróżnienia – przyznawane raz w roku przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego – otrzymają wybitni przedstawiciele środowiska kultury tradycyjnej.

Transmisję na żywo z wydarzenia będzie można śledzić na kanale YouTube Narodowego Instytutu Muzyki i Tańca oraz na stronie www.nagrodakolberg.pl. Zapis audiowizualny będzie dostępny także po zakończeniu uroczystości.

W maju odbyły się sesje plenerowe laureatów w ich rodzimych regionach, by przedstawić nagrodzonych i efekty ich działalności w autentycznym otoczeniu. Malownicze krajobrazy polskich wsi i miast okazały się doskonałą przestrzenią dla plenerowych ujęć laureatów. Materiały filmowe
i fotograficzne zostaną zaprezentowane podczas gali.

Nagroda, której patronem jest Oskar Kolberg – etnograf, folklorysta, kompozytor – została ustanowiona w 1974 roku i jest przyznawana w siedmiu kategoriach: w dziedzinie twórczości artystycznej indywidualnej (sztuk plastycznych, literatury ludowej, muzyki instrumentalnej, śpiewu, tańca), mistrza tradycji, kapel, zespołów folklorystycznych, w dziedzinie działalności badawczej, dokumentacyjnej, animacji i upowszechniania kultury ludowej. Wyróżnienia honorowe są przyznawane instytucjom i organizacjom szczególnie zasłużonym dla rozwoju i popularyzacji polskiej sztuki ludowej i folkloru.

Laureatami 48. edycji Nagrody im. Oskara Kolberga zostali:

w kategorii I – dla twórców z dziedziny plastyki i folkloru muzyczno-tanecznego:

• Zofia Nędza-Kubiniec – malarka na szkle, hafciarka, wykonawczyni strojów ludowych, poetka – córka poety Stanisława Nędzy-Kubińca. Założycielka zespołu „Leśniki”. Przez wiele lat prowadziła teatr ludowy oraz przygotowywała góralskie jasełka. Działaczka Związku Podhalan w Kościelisku (Kościelisko, woj. małopolskie, Podhale)
• Ludgarda Sieńko – tkaczka, kontynuatorka tradycji tkactwa dwuosnowowego. Wypracowała własny styl. Jej tkaniny wyróżnia ciekawa kolorystyka, niesymetryczna kompozycja i ornamentyka. Starannie opracowuje sceny z życia wsi i przekłada je na język tkacki (Janów, woj. podlaskie, Podlasie)
• Jan Szymański – solista, instrumentalista, skrzypek. W swoim repertuarze ma przede wszystkim oberki, kujawiaki, kujony i polki łowickie. Jest praktykiem łowickiego zwyczaju barabanienia podczas świąt religijnych (Albinów, woj. łódzkie, Łowickie)
• Stanisław Wyżykowski – twórca lir korbowych, skrzypek, budowniczy instrumentów ludowych. Koncertował na wielu scenach w kraju i za granicą. Jego pasją jest budowa instrumentów. Zrekonstruował lirę korbową w Polsce, czym zapoczątkował odrodzenie tego instrumentu w naszym kraju (Krosno, woj. podkarpackie, Pogórzanie)
• Czesława Samsel – koronkarka, twórczyni kwiatów z bibuły, palm, kierców. Zajmuje się także wyrobem pieczywa obrzędowego – „byśków” i „nowych latek”. Wykonuje hafty i misterne koronki, przędzie na krośnie i kołku (Zalesie, woj. mazowieckie, Kurpie)

w kategorii II – dla Mistrza tradycji:

• Kazimierz Marcinek – jeden z najwybitniejszych skrzypków starszej generacji w Rzeszowskiem. Kierował kilkoma kapelami, jednak najchętniej występuje jako solista. Jego styl określają charakterystycznie grane popisowe ozdobniki (Nockowa, woj. podkarpackie, Rzeszowszczyzna)

w kategorii III – dla twórców za pisarstwo ludowe:

• Florianna Kiszczak – tworzy wiersze i opowiadania, w których dominują tematy związane z kulturą ludową i religijną. W utworach prozatorskich opisuje wiejskie tradycje, w tym obrzędy, a także realia życia chłopskiego (Radzięcin, woj. lubelskie, Ziemia Biłgorajska)

w kategorii IV – dla badaczy, naukowców i animatorów:

• Wojciech Kowalczuk – etnograf, muzealnik. Autor wielu projektów badawczo-wystawienniczych z zakresu sztuki rękodzieła ludowego północno-wschodniej Polski. Specjalizuje się w badaniach nad tradycyjnymi rzemiosłami (Białystok, woj. podlaskie, Podlasie)
• Jadwiga Parecka – animatorka życia społeczno-kulturalnego, autorka licznych publikacji na temat folkloru muzyczno-tanecznego, zwyczajów, gwary oraz kultury kulinarnej Górali Bukowińskich. Założycielka Zespołu Watra, Górali Czadeckich oraz Mała Watra (Brzeźnica woj. lubuskie, Grupa etnograficzna Górali Bukowińskich)

w kategorii V – dla kapel ludowych:

• Kapela Braci Adamczyków (Szydłowiec, woj. mazowieckie, Ziemia Szydłowiecka)

w kategorii VI dla zespołów folklorystycznych:

• Zespół Śpiewaczy z Łukowej IV (Łukowa, woj. lubelskie, Ziemia Biłgorajska)
• Zespół Pieśni i Tańca „Łastiwoczka” z Przemkowa (Przemków, woj. dolnośląskie, Dolny Śląsk)

w kategorii VII – dla instytucji i organizacji zasłużonych w upowszechnianiu kultury ludowej:

• Stowarzyszenie Muzyków Ludowych w Zbąszyniu (Zbąszyń, woj. wielkopolskie, Ziemia Lubuska)
• Towarzystwo Kulturalne im. Oskara Kolberga w Przysusze (Przysucha, woj. mazowieckie, Ziemia Przysuska)

Specjalne wyróżnienie dla ucznia Mistrza tradycji otrzymała Lidia Biały – skrzypaczka, Redaktorka Polskiego Radia Rzeszów, uczennica Kazimierza Marcinka.

Wszyscy laureaci otrzymają Medale im. Oskara Kolberga projektu Anny Jarnuszkiewicz, a ponadto pamiątkowe dyplomy oraz nagrody finansowe ufundowane przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Samorząd Województwa Mazowieckiego.

Najważniejsze wyróżnienie w dziedzinie kultury ludowej

Organizatorem Nagrody im. Oskara Kolberga „Za zasługi dla kultury ludowej” jest Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Konkurs oraz gala realizowane są przez Narodowy Instytut Muzyki i Tańca we współpracy z Muzeum Wsi Radomskiej w Radomiu i jego oddziałem – Muzeum im. Oskara Kolberga w Przysusze. Fundatorami nagród finansowych są: Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Samorząd Województwa Mazowieckiego.

Nagroda im. Oskara Kolberga „Za zasługi dla kultury ludowej” to najstarsze i najważniejsze wyróżnienie w dziedzinie kultury tradycyjnej w Polsce ustanowione w 1974 roku. Jej patronem jest Oskar Kolberg (1814–1890), polski etnograf, folklorysta i kompozytor.

Więcej informacji o nagrodzie oraz jej dotychczasowych laureatach z lat 1974–2022 można znaleźć
na stronach nimit.pl oraz www.nagrodakolberg.pl.

Występy laureatów z potańcówką

Także 12 lipca, o godz. 18.00 w siedzibie Narodowego Instytutu Kultury i Dziedzictwa Wsi (Krakowskie Przedmieście 66), odbędzie się Koncert z potańcówką tradycyjną , podczas którego laureaci zaprezentują się w swoim repertuarze! Potańcówkę poprowadzi Akademia Tańca Tradycyjnego – Piotra Zgorzelskiego.

W regionalnych strojach i z tradycyjnymi instrumentami wystąpią muzykanci z różnych regionów Polski: Zespół Śpiewaczy z Łukowej IV, Kapela Braci Adamczyków z Ziemi Szydłowieckiej, muzycy ludowi ze Zbąszynia, Jan Szymański z Łowickiego, Kapela Kazimierza Marcinka z Rzeszowszczyzny oraz Zespół Pieśni i Tańca „Łastiwoczka” z Przemkowa na Dolnym Śląsku.

W trakcie koncertu, który poprowadzi znany podhalański muzyk, Krzysztof Trebunia-Tutka, odbędzie się wspólny Wieczór tańca, podczas którego będzie można nauczyć się regionalnych tańców i zabaw.

Organizatorem wydarzenia jest Narodowy Instytut Muzyki i Tańca we współpracy z Narodowym Instytutem Kultury i Dziedzictwa Wsi. Wstęp na koncert i potańcówkę jest bezpłatny.

Źródło: Informacja prasowa