Biblioteka Narodowego Instytutu Kultury i Dziedzictwa Wsi Oddział w Puławach posiada cenny księgozbiór, który liczy około 360 tysięcy jednostek bibliotecznych, w tym 207 tysięcy wydawnictw zwartych, około 139 tysięcy wydawnictw ciągłych i 12 tysięcy zbiorów specjalnych. W zbiorach biblioteki znajdują się dwie cenne kolekcje: stare druki (828 woluminów z XVI–XVIII wieku) i polonica XIX-wieczne (około 8200 woluminów), które tworzą Narodowy Zasób Biblioteczny. W tym miejscu chcemy Państwu prezentować najciekawsze i najcenniejsze kolekcje, które biblioteka posiada w swych zbiorach. Zapraszamy również do odwiedzenia Biblioteki NIKIDW Oddział w Puławach, gdzie czytelnicy mają możliwość bezpośrednio zapoznać się z wybranymi tytułami.

***
Johann Nicolaus Rohlwes
„Nowy lekarz, czyli sposoby leczenia koni, bydła, owiec i innych domowych zwierząt, tudzież onych karmienia i rozmnażania”
Wrocław, 1821

 

Medycyna weterynaryjna jest nauką zajmującą się leczeniem chorób zwierząt oraz ochroną zdrowia człowieka przed zagrożeniami powstającymi w kontakcie z nimi. Zawód lekarza weterynarii posiada niezwykle długą tradycję, sięga ona bowiem 3 tysięcy lat. Specjaliści ci pełnią bardzo ważną rolę w naszym społeczeństwie. Służą pomocą nie tylko zwierzętom, ale również dbają o zdrowie ludzi w myśl dewizy: „Sanitas animalium pro salute homini”.

 

 

Literatura weterynaryjna to fachowe i profesjonalne publikacje dotyczące anatomii, chorób zwierząt, ich leczenia i zapobiegania. Nie bez znaczenia są też elementy pochodzące z nauk rolniczych. Przede wszystkim te, które dotyczą produkcji zwierzęcej, agronomii i produkcji środków żywienia zwierząt. Wszystkie one łącznie, dają pełny obraz specyfiki tej dziedziny. Najstarszą książką weterynaryjną w języku polskim jest: „Sprawa a lekarstwa końskie przez Conrada, królewskiego kowala, doświadczone: nowo s pilnosczią przełożone, a najpierwej o poznaniu koni” (wyd. Florian Ungler, Kraków, 1532), prawdopodobnie przetłumaczona z języka czeskiego.

 

W zbiorach Biblioteki Narodowego Instytutu Kultury i Dziedzictwa Wsi jedną z najstarszych publikacji dotyczących weterynarii jest pochodzące z 1821 roku dzieło Johanna Nicolausa Rohlwesa „Nowy lekarz, czyli sposoby leczenia koni, bydła, owiec i innych domowych zwierząt, tudzież onych karmienia i rozmnażania”. Książkę z języka niemieckiego przetłumaczył na język polski Jakub Henryk Lewandowski, pionier polskiej weterynarii. Dzieło wydane przez Towarzystwo Ekonomiczne w Marchii ukazało się we Wrocławiu nakładem Wilhelma Bogumiła Korna w 1821 i liczyło 248 stron.

 

 

Na pracę składa się Przedmowa, 13 Działów (każdy z Rozdziałami) oraz Przydatek. Ponieważ wydań i tłumaczeń książki było kilka, w każdej z Przedmów autor pisze, iż nowa edycja jest „poprawiona i znacznie pomnożona”, co może świadczyć o popularności tego dzieła. W naszych zbiorach znajdują się wydania z lat: 1821, 1823, 1827, 1828, 1832, 1836, 1843, 1861, 1872 i 1893.

Trzy pierwsze Działy i Rozdziały tematycznie dotyczą koni – ich wychowania, pielęgnowania i karmienia. Autor pisze o ich chorobach zewnętrznych i wewnętrznych. Mowa jest tu m.in. o „Chorobach gęby”, „O chorobach oczu”, „O robakach końskich”, „O zakręciu końskim” czy też „O dzikim wartogłowym koniu”.

 

 

Kolejne Działy poświęcone są podobnej tematyce tylko w odniesieniu do bydła, kóz, owiec i trzody chlewnej. Johann Nicolaus Rohlwes na początku każdego z nich zawsze pisze o hodowaniu i karmieniu zwierząt, by następnie w Rozdziałach prezentować ich choroby i sposoby leczenia. W ostatnim 13 Dodatkowym Dziale „O chowaniu psa” opisuje jego choroby „parchy, rany, wrzody czy wściekliźnę”. Natomiast w Przydatku można znaleźć informacje – „O krwi puszczaniu”, „O hamowaniu krwotoku” czy „O przeciągnieniu zawłoki”.

Dzieło Johanna Nicolausa Rohlwesa -„Nowy lekarz czyli sposoby leczenia koni, bydła, owiec i innych domowych zwierząt, tudzież onych karmienia i rozmnażania” to niewątpliwie cenne kompendium wiedzy o zwierzętach i podręcznik medycyny weterynaryjnej pomagający w ich leczeniu. Został napisany z potrzeby niesienia pomocy bezbronnym i cierpiącym czworonogom.

Zapraszamy do naszego Katalogu: http://gamma.cbr.edu.pl/F/?local_base=CAL01
oraz na stronę Rolniczej Biblioteki Cyfrowej: http://mars.cbr.edu.pl:8080/dlibra
na której znajdą Państwo inne wydawnictwa z zakresu medycyny weterynaryjnej i nie tylko.

Oprac. Bogusław Wiśniewski
Red. Joanna Radziewicz
Fot. polona.pl – domena publiczna