Piękno przyrody, rzadkie gatunki roślin i zwierząt, miejsca z którymi związane są rozmaite legendy i podania – to wszystko oferują 23 parki narodowe utworzone na terenie naszego kraju. Stanowią one nie lada gratkę dla miłośników aktywnego spędzania czasu na łonie natury i okazję do poznania skarbów naszej przyrody. Z uwagi na to, że obejmują swoim zasięgiem tereny nadmorskie, pojezierza, niziny i tereny górskie, każdy znajdzie w nich coś dla siebie. Warto je odwiedzić podczas tegorocznych wakacji.

24 maja, w rocznicę utworzenia pierwszego parku narodowego w Europie obchodzony jest Europejski Dzień Parków Narodowych.

Polska to kraj niezwykle bogaty w atrakcje turystyczne. Wspaniałe zabytki, ciekawa historia oraz wciąż żywe lokalne tradycje sprawiają, że nie sposób się tu nudzić. Warto jednak pamiętać, że oprócz obiektów historycznych i kulturalnych na szczególną uwagę zasługuje również niepowtarzalna przyroda naszego kraju. W przeciwieństwie do wielu krajów europejskich u nas wciąż można spotkać dziewicze miejsca o bogatej faunie i florze, nie do końca odkryte przez człowieka, które z pewnością należałoby otoczyć szczególną troską. Warto w tym miejscu wspomnieć o parkach narodowych, które stanową jedną z form ochrony przyrody i pozwalają na odkrywanie jej wyjątkowych zasobów.

Według polskiej Ustawy o ochronie przyrody z 2004 roku park narodowy to obszar wyróżniający się szczególnymi wartościami przyrodniczymi, naukowymi, społecznymi, kulturowymi i edukacyjnymi, o powierzchni nie mniejszej niż 1 000 ha, na którym ochronie podlega cała przyroda oraz walory krajobrazowe. Tworzy się go w celu zachowania różnorodności biologicznej, zasobów, tworów i składników przyrody nieożywionej oraz walorów krajobrazowych, przywrócenia właściwego stanu zasobów i składników przyrody, a także odtworzenia zniekształconych siedlisk przyrodniczych, siedlisk roślin, siedlisk zwierząt lub siedlisk grzybów.

Pierwszym parkiem narodowym w Europie był szwedzki Sarek utworzony 24 maja 1909 roku. Kilkanaście lat wcześniej w 1879 roku powstał amerykański Park Yellowstone – pierwszy tego typu obiekt na świecie. W Polsce najstarszymi parkami narodowymi są Białowieski Park Narodowy i Pieniński Park Narodowy, które zostały utworzone w 1932 roku. Najmłodszy jest Park Narodowy Ujście Warty, który funkcjonuje od 2001 roku.

Obecnie w naszym kraju istnieją 23 parki narodowe. Są one niezwykle zróżnicowane i ciągną się od pasa nadmorskiego, przez pojezierza i niziny, aż do terenów górskich. Zajmują łącznie powierzchnię ponad 314 tys. ha, co stanowi około 1 proc. powierzchni Polski. Najbardziej rozległy jest Biebrzański Park Narodowy (592,23 km²), natomiast najmniejszy obszar zajmuje Ojcowski Park Narodowy (21,46 km²).

Warto wiedzieć, że każdy z polskich parków narodowych ma swój własny symbol, którym jest charakterystyczne dla niego zwierzę, roślina czy element topografii. Na przykład w przypadku Białowieskiego Parku Narodowego jest to żubr, Poleskiego Parku Narodowego – żuraw, Wolińskiego Parku Narodowego – bielik, Ojcowskiego Parku Narodowego – nietoperz, Kampinoskiego Parku Narodowego – łoś. Babiogórski Park Narodowy identyfikuje się za pomocą wizerunku rośliny okrzyn jeleni, a Pieniński Park Narodowy za pomocą podobizny najwyższego szczytu Pienin Środkowych, masywu Trzech Koron.

Od lat najliczniej odwiedzanym parkiem w Polsce jest Tatrzański Park Narodowy, który jako jedyny obejmuje obszary o charakterze wysokogórskim. Przybywających tu turystów nie odstraszają ani strome podejścia, ani głębokie przepaście czy kaprysy pogody. Nic dziwnego. Wszelkie trudy rekompensują zapierające dech w piersiach widoki. To miejsce zarówno dla doświadczonych wspinaczy, którzy zdobywają najwyższe szczyty Tatr, jak i dla rodzin z dziećmi wybierających spacery okolicznymi dolinkami. Podczas wędrówek można tu zobaczyć kozicę, świstaka, a nawet ślady niedźwiedzia.

Białowieski Park Narodowy to miejsce słynące z dzikiej i pierwotnej, jak na europejskie warunki, puszczy oraz jako teren, na którym skutecznie reintrodukowano największego europejskiego ssaka lądowego – żubra. Jest jedynym polskim obiektem przyrodniczym, wpisanym na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Stanowi również centralną strefę Rezerwatu Biosfery Białowieża.

Z kolei główną atrakcją Ojcowskiego Parku Narodowego jest przyroda nieożywiona. Będąc tutaj koniecznie trzeba zobaczyć słynną Maczugę Herkulesa, Igłę Deotymy, Rękawicę czy Bramę Krakowską. To raj dla grotołazów, którzy mają okazję spenetrować licznie występujące na tym terenie jaskinie, zasiedlone przez nietoperze. Na przybywających czekają tu również pozostałości neandertalskich osad, malownicze zamki w Ojcowie i Pieskowej Skale i niezliczona liczba legend.

Słowiński Park Narodowy kojarzy się przede wszystkim z wędrującymi wydmami. Najwyższa z nich, Łącka Góra, osiąga wysokość od 30 do 40 m n.p.m., a z jej szczytu roztacza się piękny widok na morze i całą okolicę. Na terenie parku leży trzecie największe jezioro Polski – Łebsko, liczne bagna, torfowiska oraz góra Rowokół, przypominająca wulkaniczny stożek.

Osoby, które chciałyby odpocząć od zgiełku wielkich miast i nacieszyć się bliskością dziewiczej natury oraz wspaniałymi krajobrazami powinny odwiedzić Wigierski Park Narodowy. To jedyne w swoim rodzaju miejsce skupiające się na ochronie ekosystemu Jeziora Wigierskiego jako przykładu jeziora polodowcowego. Park jest europejską ostoją ptaków. Został też włączony do sieci Natura 2000. Przebywając w okolicy warto odwiedzić klasztor pokamedulski w miejscowości Wigry, z którego wieży rozciąga się jeden z piękniejszych widoków w tej części kraju.

Dolina Biebrzy to jedno z tych nielicznych miejsc, do których cywilizacja wciąż jeszcze nie dotarła, a natura wiedzie tutaj prym. Biebrzański Park Narodowy to miejsce słynące z ogromnych rozlewisk, które wczesną wiosną przyciągają setki tysięcy ptaków. Zdaniem specjalistów można tam spotkać około 270 gatunków, czyli ok. 80 proc. wszystkich występujących na terenie Polski. W tym tak rzadkie okazy jak bielik, puchacz czy symbol tych okolic – batalion. Tereny te upodobały sobie też bociany. Dworek Pentowo nad Narwią, niedaleko Tykocina, w 2001 roku otrzymał tytuł Europejskiej Wsi Bocianiej. Tworzy ją skupisko ponad 30 zasiedlonych gniazd, rozlokowanych na drzewach, budynkach i słupach.

Amatorzy silnych wrażeń powinni z kolei wybrać się do Bieszczadzkiego Parku Narodowego, który chroni wszystkie duże ssaki i drapieżniki występujące na terenie naszego kraju, z wilkiem, rysiem, żbikiem i niedźwiedziem brunatnym na czele. Park wraz z otuliną to również najcenniejsza ostoja ptaków drapieżnych. Osobliwością jest tutaj piętro połonin z wschodniokarpacką roślinnością oraz z centrami występowania rzadkich wysokogórskich gatunków zwierząt.

Nie sposób wymienić zalet wszystkich 23 polskich parków narodowych. Każdy z nich jest inny, wyjątkowy i wart odwiedzenia, może nawet w czasie tegorocznych wakacji, do czego serdecznie zachęcamy.

Tekst: Joanna Radziewicz
Fot. pixabay.com

Źródła:
1. https://www.gdos.gov.pl
2. https://www.polska.travel
3. https://www.teraz-srodowisko.pl/
4. http://www.parkinarodowe.edu.pl
5. https://polskapogodzinach.pl/
6. https://magazyn.travelist.pl/