Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi został utworzony decyzją Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w 2019 roku. Nawiązuje do tradycji Państwowego Instytutu Kultury Wsi utworzonego w 1936 roku i jest spadkobiercą Centralnej Biblioteki Rolniczej.

Głównym zadaniem Instytutu jest dokumentowanie, popularyzowanie i poszerzanie wiedzy na temat kultury mieszkańców obszarów wiejskich. Misję tę realizuje poprzez upowszechnianie wiedzy o kulturze wsi, zachęcanie społeczności lokalnych do poznawania swojego dziedzictwa oraz pokazywanie mieszkańcom miast istoty i piękna tradycji.

W 2023 roku Instytut zorganizował wiele wydarzeń promujących kulturę ludową. Były to m.in.: Zapusty, „Dzień Kobiet na ludowo”, Jarmark Wielkanocny i Bożonarodzeniowy”, „Dzień Dziecka na ludowo”, „Warszawskie Święto Chleba”, „Andrzejki” oraz tematyczne sceny letnie, w ramach których prezentowana była kultura ludowa różnych regionów i grup etnograficznych oraz mniejszości narodowych Polski.

Promocja dziedzictwa wsi oraz kultury tradycyjnej i ludowej odbywała się również poprzez działalność filmową i wydawniczą. Na zlecenie Instytutu TVP3 Kraków wyprodukował filmy, prezentujące twórców ludowych z 7 regionów i subregionów etnograficznych. Natomiast w ramach działalności wydawniczej, ukazały się m.in. książka z bajkami „Cuda nad Rospudą i inne bajki ludowe. Podlasie i Suwalszczyzna, opracowane przez Justynę Bednarek, gra planszowa „Tajemnice ludowego kufra”. Instytut wydaje również kwartalnik „Kultura Wsi”, zawierający teksty popularno-naukowe dotyczące ludzi, wydarzeń oraz przemian społecznych na terenach wiejskich.

We współpracy z muzeami i uczelniami wyższymi od 2023 roku, Instytut opracowuje koncepcję badań terenowych „Etnomozaika”, których celem jest dokumentacja oraz analiza współczesnych zjawisk kulturowych w oparciu o wiejskie dziedzictwo. Organizuje także konferencje, również naukowe, we współpracy z innymi podmiotami. Jest współorganizatorem lub partnerem wielu festiwali, jarmarków
 i przeglądów odbywających się w całej Polsce.

Instytut prowadzi programy stypendialne: Program Stypendialny dla Twórców Ludowych oraz „Mistrz–Uczeń”. Pilotażowo realizuje program „Potańcówki wiejskie”. Poprzez konkurs „Korzenie i skrzydła” na najlepszą pracę magisterską i doktorską na temat kultury i dziedzictwa obszarów wiejskich w Polsce, wspiera także badaczy kultury ludowej oraz ich pro-motorów.

Ważną częścią Instytutu jest Centralna Biblioteka Rolnicza w Puławach, która posiada specjalistyczny księgozbiór z zakresu nauk rolniczych oraz pokrewnych. W ramach Biblioteki prowadzona jest również baza SIGŻ (System Informacji o Gospodarce Żywnościowej).

Chociaż NIKiDW jest młodą instytucją, to prowadzi bardzo szerokie działania w zakresie kultury wsi,  
o których informuje za  pośrednictwem Internetu oraz mediów społecznościowych.

Zapraszamy do obejrzenia filmu na temat działalności Narodowego Instytutu Kultury i Dziedzictwa Wsi: