Mimo, że mieszkają w Polsce i oficjalnie nie tworzą odrębnego państwa, wyraźnie się wyróżniają – mają własne media, flagę i wyjątkowe, do dziś kultywowane tradycje. Tym jednak co najbardziej ich wyróżnia jest język.

Kaszubi to wyjątkowa grupa etnograficzna zamieszkująca Pomorze Gdańskie i wschodnią część Pomorza Zachodniego. Główne miasta Kaszub to: Wejherowo, Puck, Kartuzy, Żukowo, Kościerzyna i Władysławowo. W 2005 roku język kaszubski, jako jedyny w Polsce został uznany za oficjalny język regionalny, który można nawet zdawać na maturze. O tym jak silną społecznością są Kaszubi, świadczy fakt, że podczas spisu ludności w 2011 roku, ponad 200 tys. osób określiło się jako osoby o narodowości kaszubskiej. Jak pokazuje porównanie danych z lat 2002 i 2011 jest to grupa, która w ciągu 10 lat ponad trzykrotnie zwiększyła swój stan liczebny. Są więc narodem, który – obok Karaimów – wykazał się największą dynamiką w tej materii. Przed nami kolejny spis – już teraz spodziewamy się, że liczba ta będzie jeszcze większa.

Jest wiele teorii skąd pochodzi nazwa Kaszubi. Najczęściej, uznaje się, że jest to archaiczna nazwa, która została wykształcona przez Słowian na określenie plemion osiadłych w czasie wędrówek ludów wzdłuż południowego brzegu Morza Bałtyckiego. Kaszuby miały znaczyć tyle co bagna lub moczary.
Wbrew temu, co się ogólnie uważa, Kaszubi nie są grupą jednolitą. Dzielą się na wiele podgrup etnograficznych, zróżnicowanych językowo i kulturowo: Bylacy, Gochy, Józcy lub Mucnicy, Krubanie, Lesacy, Morzanie, Rybaki, Borowiacy Tucholscy, Zaboracy.

Dzień Jedności Kaszubów jest wydarzeniem, które ma zarówno cementować tamtejszą społeczność, integrować wszystkich, którzy się za Kaszubów uważają jak i podkreślać unikatowy charakter tego regionu. Data została wybrana ze względu na fakt, że pierwsza pisemna wzmianka o Kaszubach pojawiła się w bulli Grzegorza IX, który zatytułował szczecińskiego księcia Bogusława I „księciem Kaszub” potwierdzając dobra podarowane przez niego zakonowi joannitów pod Stargardem nad Iną. Miało to miejsce 19 marca 1238 roku.

Pierwsza edycja odbyła się w 2004 roku w Gdańsku, podobnie jak druga. Od tego czasu jednak każda kolejna organizowana jest w innym mieście. Podczas obchodów tego święta organizowane są koncerty folklorystycznych zespołów, kiermasze twórców ludowych, wystawy (np. rękodzieł, instrumentów ludowych), spotkania rocznicowe upamiętniające historyczne wydarzenia lub postacie dla Kaszub. Nie brakuje oczywiście stoisk z tradycyjnymi kaszubskimi potrawami.

Obowiązkowym punktem obchodów święta jest turniej gry w tradycyjną kaszubską grę karcianą „Baśkę” oraz unikalne tańce powszechne na tym terenie, takie jak „Szewc” (naśladuje pracę szewca, szycie i wbijanie ćwieków), „Dzëk” (wyłącznie męski, dynamiczny taniec który służy pokazaniu siły), „Kòséder”, czy „Marëszka”.

Od 2006 roku, podczas każdej edycji podejmowane są próby pobicia rekordu w jednoczesnej grze na akordeonach. 19 marca w całym regionie, a nawet za granicą (choćby w Kanadzie, Stanach Zjednoczonych, Niemczech czy Wielkiej Brytanii) obchodzone są różne wydarzenia kulturalno –społeczne, a Kaszubi wywieszają czarno-żółte flagi.

W tym roku Dzéń Jednotë Kaszëbów – jak mówią o nim sami Kaszubi z całą pewnością nie będzie wyglądał tak samo jak do tej pory. Tym serdeczniejsze zatem życzenia ślemy wszystkim Kaszubom – żeby byli sobą i dalej pokazywali jak istotne jest kultywowanie własnej tradycji. A wszystkich zachęcamy, aby ten wolny czas wykorzystali na poszerzenie swojej wiedzy o tym fascynującym regionie. Wychodzimy Wam naprzeciw w ramach naszego cyklu o mniejszościach kulturowych, przez kilka najbliższych tygodni będziemy prezentować nowe materiały na temat tradycji, zwyczajów, języka i kuchni kaszubskiej. A jak wszystko wróci do normy – zapraszamy na Kaszuby, aby na żywo przekonać się jak tam pięknie i wyjątkowo.

Tekst: Magdalena Trzaska

Zdjęcia: Tomasz Słomczyński/ MagazynKaszuby