8 maja obchodzimy Dzień Bibliotekarza i Bibliotek. Z tej okazji wszystkim bibliotekarzom pragniemy złożyć najserdeczniejsze życzenia zdrowia i zadowolenia z pracy, entuzjazmu, wytrwałości i kreatywnych działań w propagowaniu czytelnictwa. Dzięki Wam wszyscy, którzy kochają literaturę i czerpią z niej wiedzę czują się bogaci i doceniają piękno kultury.
Nawiązując do tego Dnia chcemy pokazać jak ważną rolę pełnią biblioteki w małych środowiskach wiejskich.

Czasy, kiedy w wiejskich bibliotekach jedynie wypożyczało się książki, już dawno minęły. Obecnie to w dużej mierze instytucje tętniące życiem. Dzięki ofercie dostosowanej do potrzeb lokalnych odbiorców są jednym z najważniejszych miejsc spotkań dla mieszkańców.

Nakaz zachowania „absolutnej ciszy”, srogi wzrok bibliotekarki w rogowych okularach siedzącej za biurkiem i stojące na półkach zniszczone książki obłożone w szary papier pakowy – taki obraz małej wiejskiej biblioteki funkcjonuje w wyobraźni wielu z nas. Nic bardziej mylnego! Obecnie to prężnie działające instytucje, które dzięki bogatej ofercie, dostosowanej do potrzeb lokalnej społeczności, przyciągają rzesze czytelników, i to w każdym wieku.

Niegdyś ważną rolę w podnoszeniu poziomu oświaty, nauki, polskiego przemysłu, rolnictwa i rzemiosł pełniło powołane do życia w 1875 roku Muzeum Przemysłu i Rolnictwa w Warszawie. Przy Muzeum powstały pracownie naukowe, które umożliwiały młodym ludziom kształcenie w języku polskim, biblioteka, prowadzone były wykłady, odczyty i kursy zawodowe.. W 1955 roku miejsce Muzeum zajęła Centralna Biblioteka Rolnicza, która przez wiele lat służyła wsparciem merytorycznym rolnikom, studentom i pracownikom naukowym. Obie instytucje funkcjonowały w budynku, przy ul. Krakowskie Przedmieście 66. Obecnie jest to siedziba Narodowego Instytutu Kultury i Dziedzictwa Wsi – instytucji, której celem jest popularyzowanie, dokumentowanie i poszerzanie wiedzy na temat kultury mieszkańców obszarów wiejskich

Biblioteka wiejska ma do spełnienia wobec swoich użytkowników wiele zadań społecznych, jak przypominanie o ich tożsamości i kulturalnym dorobku środowiska, ukazywanie wartości oraz tradycji lokalnych, budowanie więzi międzyludzkich i zachęcanie ich do rozwoju intelektualnego. W księgozbiorze gminnym znajdują się niekiedy pamiątki wiejskiej kultury materialnej, bazy źródłowe na temat miejscowych zwyczajów, tradycji i historii. Biblioteki stwarzają też możliwości rozwoju sztuki ludowej, np. prezentację wyrobów lokalnych twórców.
Organizacja życia kulturowego biblioteki w jest uzależniona od adresata, jego wieku i oczekiwań. Najmłodsi mogą posłuchać tu bajek, wystawić sztukę teatralną, wziąć udział w różnego rodzaju konkursach, zorganizować wystawę swoich prac plastycznych lub po prostu poczytać lub pooglądać kolorowe książeczki.

Młodzież jest szczególną częścią bibliotecznej publiczności ze względu na duży potencjał twórczy, podatny na kształtowanie stosunek do książek oraz liczne zainteresowania. Umiejętne kierowanie procesem czytania i doradztwo w doborze lektury mają istotny wpływ na ich wzorce i poglądy. Obecnie młodzi ludzie przychodzą do biblioteki nie tylko po to aby wypożyczyć książkę, ale i pograć w gry komputerowe, obejrzeć ulubiony serial w sieci czy porozmawiać ze znajomymi na portalach społecznościowych. Ta swoboda w korzystaniu z przestrzeni i jej towarzyski wymiar sprawiają, że wiele wiejskich bibliotek to miejsca, chętnie odwiedzane przez nastolatków.

Inna grupę czytelników stanowią seniorzy. Zadaniem biblioteki jest podjęcie odpowiednich działań, by zachęcić ich do twórczego i aktywnego spędzania wolnego czasu, a tym samym przeciwdziałać poczuciu osamotnienia i pustki. To doskonałe miejsce do organizacji kół zainteresowań, wykładów, zajęć ruchowych oraz kursów językowych. Starsi ludzie jako naoczni świadkowie wydarzeń historycznych mogą stanowić ciekawe źródło informacji i jednocześnie wzbudzić zainteresowanie historią regionu wśród młodych ludzi. Organizacja spotkań dwóch pokoleń to okazja do nawiązania i umacniania więzi międzypokoleniowych i interpersonalnych.

Współcześni bibliotekarze już dawno przełamali schemat „ciszy bibliotecznej” i zrozumieli, że w realiach wsi i małych miejscowości biblioteki są często jedynymi miejscami, w których można prowadzić różnego rodzaju zajęcia. Do biblioteki przychodzi się, bo wiadomo, że zawsze kogoś się tam spotka, można podyskutować, wymienić poglądy. To miejsca otwarte na potrzeby mieszkańców. Bibliotekarze znają swoich czytelników, bo z nimi rozmawiają i żyją wśród nich. Ludzie darzą ich zaufaniem, dzielą się z nim swoimi problemami, szukają wsparcia. Biblioteka jest jak konfesjonał. Człowiek szuka tu dziś rozmowy, szuka kontaktu z drugą osobą, bo dziś coraz częściej nie wie nawet, kto mieszka po sąsiedzku – mówi bibliotekarka z Dąbia. Bo przecież to nie regały tworzą to miejsce, tylko ludzie.

„Książka i człowiek”, Warszawa, 1916

Tekst. Joanna Radziewicz

Źródła:

1. Trzupek M.: Znaczenie bibliotek w środowisku wiejskim. EBIB 2010 nr 4.
2. Mencwel J.: Biblioteka za miedzą
3. Czym się różni biblioteka na wsi od tej w mieście? Rozmowa z Krystyną Jończyk. Gazeta Lubuska.

Foto. pixabay.com