Wczytywanie

Kategoria: Polskie tradycje i obrzędy

(163)

,,Truś, truś warkocku” … widowisko obrzędowe

Rozpleciny zamiast wieczoru panieńskiego? Czy dziś tradycyjny obrzęd ludowy sprzed 150 lat będzie mógł zainspirować narzeczonych, by obmyślając niebanalny i oryginalny wieczór panieński Państwo Młodzi mogli go spędzić wspólnie i w towarzystwie gości najbliższych ich sercu? Do tej pięknej tradycji chcą powrócić mieszkańcy wsi Zagrody w powiecie puławskim, zrzeszeni w Stowarzyszeniu "Zagrody Razem", z którymi niedawno

Wspomnienie o Dniu Zadusznym…

Przez cały rok obrzędowy spotykamy się z duszami zmarłych, które żyją gdzieś w oddali, ale często także blisko nas. Możemy im pomóc modlitwą, pożywieniem czy zapaleniem świateł na grobie. Mamy ku temu szczególną okazję: 1 listopada we Wszystkich Świętych i 2 listopada w Dzień Zaduszny.  O tradycjach i obrzędach związanych z tymi dniami wspominaliśmy już niejednokrotnie..... https://nikidw.edu.pl/2021/10/29/zaduszki-na-wsi-wierzenia-i-zwyczaje/ Pisaliśmy

Święty Wendelin – patron pastwisk i chłopów

21 lub 22 października to dzień świętego Wendelina patrona pastwisk i trzód, wędrowców i pielgrzymów, myśliwych, pasterzy i chłopów, obrońcy podczas epidemii. Święty Wendelin żył na przełomie VI i VII wieku. Zgodnie z legendą był synem iroszkockiego króla, ale swoje pochodzenie ujawnił dopiero przed śmiercią. Zrezygnował z korony i tytułów, by wieść skromne i samotne życie.

Dobrego i karczma nie zepsuje…

Już od zarania dziejów karczmy stanowiły nieodłączny element polskiego krajobrazu. Były miejscem rozrywki, spotkań towarzyskich i odpoczynku po męczącej podróży. W karczmach można było zjeść posiłek, napić się miodu lub piwa oraz zaopatrzyć w różnego rodzaju produkty. Poza dworem, były głównym ośrodkiem życia społeczno-gospodarskiego ówczesnej wsi. Służyły wszystkim, zarówno panom, jak i chłopom, starym i

Święty Franciszek – opiekun ekologów

Św. Franciszek z Asyżu to postać niezwykła. Jednym z motywów, dla którego spotykał się z sympatią i podziwem ludzi całego świata była Jego postawa wobec przyrody. Obcowanie z naturą postrzegał jako kontakt z samym Stwórcą. W 1979 roku papież Jan Paweł II ogłosił świętego patronem ekologów. Kościół katolicki obchodzi wspomnienie o Bracie Franciszku 4 października. Święty

Kliszczaccy – mniej znani Górale Karpaccy

Górale Kliszczaccy, Kliszczacy, Kliszczaki to grupa etnograficzna ludności polskiej zamieszkująca środkową część Beskidu Średniego, między górnym biegiem Raby i Skawy. Ich nazwa wzięła się od charakterystycznego rozcięcia u dołu spodni tzw. „kliszcza”. Zasiedlanie obszaru zamieszkałego przez Kliszczaków trwało co najmniej od XIII do początku XVI wieku. Osadnikami była ludność polska, rolnicza, napływająca z ziemi krakowskiej. Najstarsza

„Na Świętego Mateusza każdy na dosiewki rusza”.

Święty Mateusz apostoł był twórcą pierwszej Ewangelii. Przed nawróceniem miał na nazwisko Lewi i był celnikiem. Podczas swojej posługi apostolskiej głosząc Słowo Boże w Etiopii, został skazany przez króla Hirtakusa na śmierć. Zmarł śmiercią męczeńską od rany ciętej zadanej mieczem. Zwłoki świętego spoczywają od 1080 roku w Salerno. Jest patronem tego miasta. Ewangelia według św.

Perebory- skarby sztuki tkackiej

Perebory, nazwane także przez ludność wiejską perebowrami, priborami, zaborami, wyborami, pasamonami to oryginalny ornament tkacki wykonany techniką wybierania, tworzący pasowy wzór, w którym partie deseniowe tkane są jednocześnie z gładkim płótnem, wykonywany na terenach północno-wschodniej Lubelszczyzny i wschodniej części obecnego województwa podlaskiego. Perebor to element zdobniczy charakterystyczny dla regionu nadbużańskiego, choć był znany nie tylko

Region kulturowy Kaszëbë – co warto wiedzieć

Mieszkańcy Kaszub mówią, że ich kraina jest najpiękniejsza na świecie. I wiele w tym prawdy, bowiem położna jest na niezwykle malowniczych terenach… blisko Bałtyku, znanych miejscowości letniskowych, Jeziora Żarnowieckiego, czy Puszczy Darżlubskiej. Kaszuby charakteryzują się setkami jezior, wąwozów, wzgórz morenowych, lasów, borów, kwiecistych łąk oraz parków krajobrazowych. A co najważniejsze, niepowtarzalną kulturą, której pełnię można

Wilamowice – miasteczko wyjątkowe

Wilamowice to niewielkie miasteczko położone we wschodniej części województwa śląskiego, założone w XIII wieku przez osadników germańskiego pochodzenia. Do końca drugiej wojny światowej jego mieszkańcy wyrażali bardzo silne poczucie odrębności wyrażające się przede wszystkim poprzez język i strój. Sprzyjała temu ścisła endogamia, małżeństwa zawierano prawie wyłącznie w obrębie własnej społeczności. W innym wypadku wymagano, by

Jaki dzień Bartłomieja, takiej jesieni nadzieja

Święty Bartłomiej był jednym z dwunastu Apostołów Chrystusa. W Ewangeliach występuje pod dwoma imionami: Bartłomiej i Natanael. Jego kult datuje się od V wieku. Jest patronem wielu zawodów m.in.: rzeźników, garbarzy, introligatorów, szewców i siodlarzy. W Kościele katolickim wspomnienie św. Bartłomieja przypada 24 sierpnia. W polskiej tradycji ludowej jest patronem jesiennych zasiewów i odlotu bocianów. Trzej

Wesele szamotulskie – piękna tradycja, współczesna kontynuacja

Chodziła, chodziła, trzy wianuszki wiła, Jeden sobie, drugi tobie, trzeci powiesiła. I powiesiła go w sieni nade drzwiami. Przeszedł ojciec, przeszła matka, zalali się łzami. Nie płaczcie rodzice, wy syna waszego, Boście jedli, boście pili za pieniądze jego. Wyście się najedli, jo natańcowała A muzyka to nom grała z rana do wieczora. To fragment przyśpiewki z „Wesela Szamotulskiego. Regionalnego widowiska w IV obrazach”,

15 sierpnia – jeden dzień, dwa święta!

Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny jest najstarszym świętem Maryjnym. Obchodzone najpierw wśród pierwszych chrześcijan, rozszerzyło się na cały Kościół. W VIII w. Obchodzono je wszędzie w chrześcijańskim świecie bardzo uroczyście, z wigilią i oktawą. Tak jest do dzisiaj! Jan Lechoń w Rymach częstochowskich myślał z nostalgią o tym dniu: Wszystko mi się dziś wydało jak z dziecinnej bajki Niebo

Gwara kurpiowska na przykładzie pieśni „Na Kopańskim moście”

Gwara kurpiowska należy do mazowieckiego zespołu dialektalnego i obejmuje tereny Puszczy Zielonej i Puszczy Białej. Można omówić jej kilka podstawowych cech na przykładzie pieśni spisanej przez Władysława Skierkowskiego (1886-1941), opiewającej epizod historyczny z III Wojny Północnej (1700-1721). Chodzi o bitwę stoczoną przez oddział strzelców kurpiowskich pod dowództwem Stanisława (Stacha) Konwy z armią króla szwedzkiego Karola

Kurpiowskie chaty – obiekty o niepowtarzalnym charakterze

Chaty kurpiowskie są jednym z elementów kultury materialnej Kurpi i wyrazem tożsamości krajobrazu kulturowego Puszczy Białej i Zielonej. Przez wieki jedynym materiałem budowlanym było drewno. W budowlach, które przetrwały do naszych czasów, widoczny jest kunszt wielu pokoleń bezimiennych cieśli. Charakter domów mieszkalnych Kurpi ciekawie ujął płocki kronikarz W.H. Gawrecki w 1825 r. „Jak ubiór Kurpia i

Kurpiowska wycinanka ludowa

Polskie wycinanki ludowe z papieru powstały wyłącznie jako forma dekoracji wiejskiego wnętrza mieszkalnego. Dawniej nazywano je strojem, cackami, kwiatkami, gwiazdkami, lelujami, cyrkami, rózgami lub po porostu ozdobami z papieru. Rozkwit tej formy zdobienia wnętrz przypadł na przełom XIX i XX wieku. Najważniejsze regiony wycinankarskie usytuowane były na dawnych ziemiach Królestwa Polskiego - na Kurpiach oraz

Moda z Puszczy Zielonej

Kurpie to kraina położona na Mazowszu. Ludność kurpiowska zamieszkuje dwie puszcze, położoną na północno-wschodniej części województwa - Zieloną, Myszyniecką lub Kurpiowską oraz puszczę Białą obejmującą obszar nizinny Mazowsza. Nazwa Kurpie pochodzi od nazwy obuwia zwanych „Kurpiami”. Mieszkańcy Puszczy Zielonej nazywali siebie Puszczakami. Poznajmy cechy charakterystyczne ubioru tej części Kurpiów.  Ubiór Kurpiowski charakteryzuje się prostotą i wykonany

Stroje kurpiowskie z Puszczy Białej

Kurpie jako grupa etnograficzna ludności polskiej, zamieszkuje tereny dwóch puszcz mazowieckich: Puszczy Zielonej (zwanej też: Puszczą Kurpiowską lub Zagajnicą) i Puszczy Białej. Charakterystycznymi elementami kultury materialnej obydwu wspomnianych grup są: stroje, hafty, ozdoby bursztynowe, kurpiowskie chaty, zdobienia w drewnie i rzeźba, wycinanki, kwiaty z krepiny oraz ozdobne palmy na Niedzielę Palmową. Przy czym, strój ludowy przybierany przez Kurpiów jest zróżnicowany regionalnie. Co oznacza, że mieszkańcy dwóch puszcz

Jak to z weselem kurpiowskim bywało?

Współczesne wesela na Kurpiach nie są już w pełni zgodne z dawną tradycją. Najwięcej straciły w warstwie magicznej i różnorodności zabiegów obrzędowych. Do naszych czasów przetrwały zasadnicze części tego, niegdyś bardzo bogatego i rozbudowanego wydarzenia, w którym swoją rolę odgrywali niemal wszyscy mieszkańcy wsi. Jak wyglądało tradycyjne kurpiowskie wesele opowiedział nam Witold Kuczyński, kierownik Kurpiowskiego

Wielkopolska – kwestie językowe

Sam termin Polonia Maior, Wielkopolska, został użyty po raz pierwszy w 1257 roku przez notariusza księcia Bolesława Pobożnego, Macieja z Lubinia. Tym mianem określano terytorium pierwotnej kolebki plemienia Polan dla rozróżnienia od terenów zajmowanych przez Wiślan, które były nazywane Polonia Minor (Małopolską). W dawnej Wielkopolsce można było tradycyjnie wyróżnić ponad trzydzieści różnych grup etnograficznych: od

pl_PLPolish