Tradycja organizacji targów i jarmarków narodziła się w średniowieczu. Wydarzenia te pełniły ważną rolę w życiu wiejskich i małomiasteczkowych społeczności. Na czas ich trwania stawały się centralnym punktem wymiany towarów i usług. Targi były organizowane raz lub kilka razy w tygodniu, w wyznaczone dni. Odbywały się w określonych punktach, zazwyczaj na placach lub rynkach miast. Handlowano
Poniedziałek Wielkanocny zwyczajowo upływał pod znakiem spotkań rodzinnych i towarzyskich, zabaw, radości, psot i zalotów. Wśród licznych zwyczajów związanych z tym dniem najpopularniejszy był oczywiście śmigus-dyndus, czyli zwyczaj polewania się wodą. Obyczaj oblewania wodą wywodził się z wierzeń pradawnych Słowian. W symboliczny sposób nawiązywał do budzenia się przyrody do życia i zdolności ziemi do wydawania plonów.
Niematerialne dziedzictwo kulturowe to wszystkie przekazane nam przez przodków nieuchwytne przejawy tego, co tworzy naszą tożsamość grupową, narodową, etniczną bądź religijną. Przetrwanie tej spuścizny w jej wielkim bogactwie jest warunkiem utrzymania różnorodności kulturowej w obliczu postępującej globalizacji. Dlatego tak ważne jest podejmowanie działań mających na celu ocalenie od zapomnienia lokalnych zwyczajów i obrzędów. W Polsce
Święcenie pokarmów w Wielką Sobotę miało dla chrześcijan wyjątkowe znaczenie. Tradycja ta, choć bardzo stara, przez wieki ewoluowała. Początkowo jedynym składnikiem święconego był baranek, cały lub w kawałkach, upieczony na rożnie. Z czasem zamieniono go na inne rodzaje mięsa. Święcono, szynkę, kiełbasę, słoninę, całe prosięta, różne ptaki domowe i polne. Potem wprowadzono sery, masło, jaja
W zbiorach Biblioteki Narodowego Instytutu Kultury i Dziedzictwa Wsi znajduje się cenna kolekcja Dzieł wybitnego etnografa Oskara Kolberga, który przedstawił w nich stan kultury ludowej w XIX w. z całego terytorium dawnej Rzeczypospolitej, jej zróżnicowanie regionalne i bogactwo. Przy okazji zbliżających się Świąt Wielkanocnych prezentujemy zwyczaje związane z wiosną i Wielkanocą na Śląsku, opisane w tomie
W całej Polsce Wielki Tydzień jest czasem skupienia, modlitwy, pokuty, nawrócenia, składania jałmużny na rzecz ubogich, a także nawiedzania obłożnie chorych w domach przez kapłanów. To również okres generalnych wiosennych porządków oraz przygotowania świątecznych potraw. Wielki Tydzień jest ostatnim tygodniem przed Wielkanocą, a jego najważniejszą część stanowi tzw. Triduum Sacrum (Święte Trzy Dni), których istotą jest
Zgodnie z tradycją Niedziela Palmowa kończy okres Wielkiego Postu i rozpoczyna Wielki Tydzień. Jest obchodzona na pamiątkę triumfalnego wjazdu Jezusa do Jerozolimy i wiąże się ze święceniem palm wielkanocnych. W tym roku przypada na 10 kwietnia. Tradycja świecenia palm wielkanocnych w naszym kraju sięga XI wieku. Do ich wykonania często używano gałązek wierzby, drzewa znanego ze swych magicznych
Od stuleci w Polsce mówi się, że bociany są zwiastunem wiosny. Zgodnie z ludowymi przysłowiami można się ich spodziewać już na: - św. Józefa - 19 marca, zgodnie z powiedzeniem "Na święty Józef bocian na stodole, gburze szykuj sochę i jedź orać pole", lub na - święto Zwiastowania Maryi Panny - 25 marca, zgodnie z powiedzeniem „Na
1 kwietnia – prima aprilis – dzień żartów i psot był znany już w średniowieczu. Poświęcano go na opowiadanie zmyślonych historii, robienie przeróżnych dowcipów i naigrawanie się z naiwnych bądź nieostrożnych ludzi. Dzień ten uważano za niepoważny i starano się nie podejmować wówczas żadnych istotnych przedsięwzięć. Prima aprilis prawdopodobnie nawiązuje do dawnych starorzymskich praktyk. Niektórzy uważają,
Motyw dworku w literaturze polskiej stanowi stały element rzeczywistości kształtującej charakter i życie bohaterów. Jest zaliczany do toposów literatury narodowej, a sposób jego przedstawienia jest uwarunkowany celami głównymi utworów i funkcją, jaką dwór ma spełniać w dziele literackim. W dziejach literatury polskiej dworek szlachecki pojawia się we wszystkich epokach. U jednych jest symbolem tradycji narodowych, obrazuje
Ptaki od zawsze budziły fascynację człowieka. Nasi praprzodkowie zazdrościli im sztuki latania, kojarzonej z nieograniczoną wolnością. Zachwyt budził również ptasi śpiew, który był naśladowany, cytowany i przekształcany przez pokolenia muzyków. Nic więc dziwnego, że życie codzienne mieszkańców dawnej wsi polskiej było nacechowane niezwykłą ptasią symboliką. Gatunkiem, który zwiastował wiosnę była jaskółka. W polskiej kulturze ludowej
Woda jest nieodzownym elementem ludzkiej egzystencji. Stanowi źródło pokarmu, dzięki niej dojrzewają rośliny, a zwierzęta są zdrowe i płodne. Pozwala też utrzymać higienę. Dawniej wszystkie miasta i wsie koncentrowały się wokół zbiorników wodnych. Bez wody nie można było uprawiać wielu rzemiosł. Rzeki od wynalezienia pierwszych łodzi były naturalnymi traktami i szlakami handlowymi. W kulturze ludowej
Wiosna to okres wytężonej pracy w polu, dlatego mieszkańcy wsi dokładali wszelkich starań, by ziemia była dobrze przygotowana do rodzenia plonów. Służyły temu rozmaite praktyki magiczne, które miały na celu wzmocnienie jej sił witalnych. Początek wiosny rozpoczynał też cykl zdarzeń mających swoje konsekwencje w przyszłości. Dlatego duże znaczenie przywiązywano do zaobserwowanych po raz pierwszy zjawisk
Znakiem rozpoznawczym zbliżającej się wiosny miały być przylatujące na św. Józefa bociany. Od tego dnia rozpoczynano również wiosenne prace w polu. Jako, że święty jest uznawany za patrona dobrych małżeństw, w dniu Jego święta, mimo Wielkiego Postu, można było udzielać ślubów. Święty Józef pochodził z królewskiego rodu, którego protoplastą był król Dawid. Jego rodzinne miasto to
Kaziuki wileńskie, święto patrona Litwy – św. Kazimierza, jest największym i najbardziej oczekiwanym wydarzeniem w Wilnie, z ponad 400-letnią tradycją. Do dziś jarmark kaziukowy jest wizytówką sztuki ludowej krainy nad Wilią. Tradycja kaziukowego jarmarku sięga początku XVII wieku. W 1602 roku papież Klemens VIII ogłosił księcia Kazimierza Jagiellończyka świętym, a dwa lata później w katedrze wileńskiej
Środa Popielcowa, zwana również Wstępną, to pierwszy dzień Wielkiego Postu czyli czterdziestodniowego okresu pokuty i duchowego przygotowania do godnego przeżycia świąt Zmartwychwstania Pańskiego. Inna nazwa tego dnia to Popielec i pochodzi od obrzędu posypywania głów popiołem. Ten akt pokuty występuje w Kościele od VII wieku, a jako powszechnie obowiązujący zatwierdził go papież Urban II w
Historia pączków sięga starożytności, kiedy to Rzymianie raczyli się nimi głównie podczas obchodów zimowo-wiosennego przesilenia. Różniły się one jednak od tych dzisiejszych. Wyrabiano je bowiem z ciasta chlebowego, dodając jako nadzienie boczek lub słoninę. W Polsce pączki były znane już w XII wieku. Nazywano je wówczas pampuchami lub kreplami i przygotowywano na „sposób rzymski”. Ze
Dawne bale karnawałowe to nie tylko czas nieposkromionej zabawy, ale również doskonała okazja do swatania i kojarzenia par. Dla młodych dziewczyn pierwsze zaprezentowanie się w towarzystwie zawsze było wielkim przeżyciem, awansowało ją bowiem na osobę dorosłą i gotową do zamążpójścia. Bale urządzano nie tylko w karnawale, ale jak nakazywała tradycja właśnie przez tych kilka zimowych tygodni
W środowisku wiejskim święta Agata należała do najpopularniejszych patronek. W całej Polsce 5 lutego w kościołach święcono wodę, sól, chleb, a na Pomorzu także owies lub inne ziarno, by w ten sposób uchronić swoje domy od nieszczęść, klęsk żywiołowych, a przede wszystkim od ognia. Tradycja podaje, że święta Agata pochodziła ze znamienitego rodu rzymskiego. Wychowała się
3 lutego obchodzony jest dzień św. Błażeja, biskupa, męczennika, patrona chorych na gardło. W tym dniu święcono w kościołach niewielkie świeczki (tzw. „błażejki”), które po przystawieniu do gardła miały koić ból. Księża przechodzili wśród zebranych wiernych i dotykali ich gardeł skrzyżowanymi, płonącymi świecami. Dziś tę tradycję można obserwować w nielicznych polskich świątyniach. Święty Błażej urodził się
Polish