Święto Ofiarowania Pańskiego zwane też oczyszczeniem Najświętszej Maryi Panny oraz Matki Boskiej Gromnicznej należy do najdawniejszych w chrześcijaństwie, ponieważ było obchodzone w Jerozolimie już w IV wieku. Jego nazwa pochodzi od greckich słów Hypapante oraz Heorte tou Katharismou, co oznacza święto spotkania i oczyszczenia. Czterdziestego dnia po Bożym Narodzeniu (2 lutego) Kościół obchodzi uroczystość Ofiarowania Pańskiego,
Dwory alkierzowe są bardzo charakterystyczną cechą polskiej architektury dworskiej od XVI do XIX w. Alkierz powstał z przekształcenia narożnych baszt średniowiecznych zamków warownych w baszty alkierzowe w XV w., a te, po utracie funkcji obronnych, przekształciły się w alkierze, czyli narożniki, zwykle na rzucie kwadratu lub prostokąta, wyraźnie występujące z bryły budynku, z odrębnym
Dawna kultura ziemiańska miała swój własny system wartości, który był widoczny w każdej sferze życia. Za cechy osobowe godne szacunku wymieniało się wówczas przede wszystkim patriotyzm, a zaraz potem skrzętną pracę, dbałość o rodzinę i utrzymanie majątku, troskę o los włościan, pracę społeczną, religijność, sąsiedzką życzliwość i gościnność. Życie w XIX-wiecznym dworze to świat konwenansów
Słowo „kolędnicy” dziś kojarzy się większości z nas z grupkami dzieci, które po Bożym Narodzeniu i Nowym Roku w przebraniach chodzą po wsiach i śpiewem wysławiają nowonarodzonego Jezusa. Tymczasem korzenie tego zwyczaju nie wywodzą się z chrześcijaństwa. Skąd wziął się ten zwyczaj, jakie było jego znaczenie, co ma wspólnego z Bożym Narodzeniem i co było
Święto Objawienia Pańskiego to obok Wielkanocy najstarsze chrześcijańskie święto. Oznacza, że Jezus Chrystus przyszedł na świat nie tylko dla narodu wybranego przez Boga, ale dla wszystkich ludzi na Ziemi. W pierwszych wiekach chrześcijaństwa to właśnie w dniu 6 stycznia obchodzono Boże Narodzenie, jako jedno wielkie święto Objawienia. Dopiero w drugiej połowie IV wieku do liturgii Kościoła
Święta Bożego Narodzenia i sylwestrowa noc już za nami. Nastał czas karnawału - hucznych balów i imprez towarzyskich, maskarad i korowodów przebierańców. Choć w tym roku, z uwagi na sytuację pandemiczną, jesteśmy zmuszeni świętować ten okres mniej hucznie. Warto jednak powspominać... Okres od Bożego Narodzenia do Środy Popielcowej znany jako karnawał, w dawnej wsi nazywano zapustami. Tym
W dzisiejszych czasach sylwestrowa noc jest kojarzona przede wszystkim z huczną zabawą do białego rana. W Polsce wystawne bale z okazji zakończenia roku zaczęto organizować dopiero w II połowie XIX wieku. Tradycja ludowa wykształciła jednak zwyczaje kultywowane przez ludność wiejską w ten wyjątkowy dzień. Wierzono bowiem, że jaki sylwester, taki cały następny rok. Dawniej ludność wiejska
Kolędy to nieodłączny element Świąt Bożego Narodzenia w Polsce. Od wieków, w wielu polskich domach, kultywowana jest tradycja wspólnego śpiewania, tych jakże pięknych pieśni o charakterze religijnym. Zawiera się w nich nieprzebrany skarbiec naszych najlepszych wartości i uczuć – religijnych, narodowych, ale też tych związanych ze wspomnieniami z dzieciństwa… wigilii, choinki, prezentów, wspólnego kolędowania.
Słowo wigilia pochodzi z języka łacińskiego i oznacza czuwanie. W Kościele katolickim określa się tak dni poprzedzające wszystkie ważniejsze święta religijne. W polskiej tradycji nazwa ta zrosła się głównie z datą 24 grudnia. Polską Wigilię po dziś dzień cechuje pełne emocji oczekiwanie na święto Narodzenia Pańskiego i na jedyną w swoim rodzaju rodzinną uroczystość. Cudowność
Od początku grudnia w sklepach, na ulicach miast, w firmach i domach prywatnych pojawiają się pięknie ozdobione i rozświetlone choinki. Dla wielu z nas jest to dziś główny symbol Bożego Narodzenia, który jak nic innego wprowadza nas w świąteczny nastrój. Tymczasem strojenie choinki jest stosunkowo młodym zwyczajem świątecznym. Co było wcześniej? Ozdabianie domów i obejść w
Polska jest dziś, jednym z niewielu europejskich krajów, w którym można jeszcze zetknąć się z niektórymi przejawami żywego folkloru. Folklor to specyficzne dla życia wiejskiego i kultury chłopskiej określonego regionu geograficznego: wierzenia i praktyki religijne, świąteczne i codzienne obyczaje, rzemiosło i twórczość artystyczna, ubiory, muzyka, tańce, pieśni, podania i legendy. Przejawem takiego folkloru jest,
W Kościele katolickim św. Tomasza jest obchodzone 3 lipca, natomiast w Kościele ewangelickim - 21 grudnia. Jest on uznawany za patrona ciężkich sytuacji życiowych. W niektórych regionach Polski 20 grudnia poszczono, by zjednać sobie przychylność świętego. W ten dzień nie wolno było chodzić do lasu, żeby uniknąć nieszczęścia. Zaczynano również intensywne przygotowania do świąt. Święty Tomasz
Życie w ziemiańskim dworze w przedwojennej Polsce wyznaczały pory roku, codzienne czynności, obyczaje, święta i zabawy. Cykl zmieniających się pór roku podkreślał naturalny i nierozerwalny związek z przyrodą wiejskiego życia we dworze, toczącego się wokół prac rolniczych i w rytmie dorocznych świąt… Zima była trudnym czasem dla mieszkańców dworu, drogi często były nieprzejezdne, utrzymanie ciepła
Wigilia świętej Łucji stanowiła początek przygotowań do świąt Bożego Narodzenia. Zwożono z lasu drewno na opał, tłuczono w stępach kaszę i mielono w żarnach ziarno na mąkę. Bogatsi gospodarze bili świnie. To także czas wróżb i przepowiedni meteorologicznych. W ludowej tradycji europejskiej 13 grudnia był dniem narodzin słońca i światła. Wierzono również, że w tym
Przez wieki św. Mikołaj był otaczany kultem przez katolików i prawosławnych. Współcześnie znany jest przede wszystkim jako wielki przyjaciel i opiekun dzieci, który co roku obdarowuje ich wspaniałymi prezentami. Postać św. Mikołaja otaczana jest wieloma pięknymi legendami. Czczono go prawdopodobnie już od przełomu IV i V wieku, najpierw w Konstantynopolu, potem na całym Wschodzie. W połowie
W religijności ludowej postać św. Barbary łączono z zawodami, których uprawianie niosło ze sobą liczne niebezpieczeństwa, wraz z zagrożeniem życia. Uważano ją głównie za patronkę dobrej śmierci. Zgodnie z legendą św. Barbara była córką wysokiego urzędnika, poganina Dioskura z Nikomedii. Była obdarzona niezwykłą urodą, co spowodowało, że o jej rękę ubiegało się wielu najznakomitszych młodzieńców. Chcąc
Adwent to czas rozpoczynający nowy rok liturgiczny. W polskiej tradycji nazywano go także przedgodami bądź czterdziestnicą. W tym okresie nie można było urządzać wesel i zabaw, pić alkoholu oraz grać na instrumentach. Obowiązywał też post. W Kościołach odprawiano poranne msze zwane roratami lub jutrznią. Adwent rozpoczynał w kościele nowy rok liturgiczny. Zaczynał się w pierwszą sobotę
Postaci chrześcijańskich świętych odgrywały znaczącą rolę w życiu mieszkańców wsi polskiej. W dni, w których byli czczeni wyznaczały terminy rozpoczęcia lub zakończenia prac polowych i gospodarskich. Uważano ich za pośredników pomiędzy światem ludzkim, a boskim w ważnych sprawach, jak obrona przed klęskami żywiołowymi i zarazami. Powierzano im również codzienne troski i zmartwienia. Byli stawiani
Katarzynki to obecnie zapomniany zwyczaj, choć równie stary co Andrzejki. Były obchodzone w nocy z 24 na 25 listopada, czyli w wigilię św. Katarzyny, patronki cnotliwych kawalerów. Właśnie wtedy odbywały się wróżby młodych mężczyzn dotyczące miłości, wyboru przyszłej partnerki życiowej i ożenku. Pochodzenie świętej Katarzyny nie jest do końca znane. Zgodnie z legendą miała ona pochodzić
W 1912 roku na polskim rynku wydawniczym ukazał się niezwykle cenny dokument ikonograficzny 238 posiadłości ziemskich dawnego Księstwa Poznańskiego, pt. „Dwory Polskie w Wielkiem Księstwie Poznańskiem”, znajdujący się w zbiorach Biblioteki Narodowego Instytutu Kultury i Dziedzictwa Wsi. To imponujące dzieło Leonarda Durczykiewicza - fotografa i wydawcy - znane jest przede wszystkim pasjonatom historii rodzimych siedzib
Polish