Stroje ludowe, palmy, jajka, rękodzieło, warsztaty plastyki obrzędowej, kurpiowskie przysmaki, konkursy, a wszystko okraszone muzyką ludową – mowa oczywiście o jubileuszowych, XXV Spotkaniach ze Sztuką Wielkanocną Kurpi, które w niedzielę 23 maca odbyły się na najdłuższym rynku w...
14 marca 2024 r. w siedzibie Narodowego Instytutu Kultury i Dziedzictwa Wsi odbyło się Sympozjum zorganizowane przez Zespół Badań Etnograficznych. Wydarzenie miało na celu prezentację założeń projektu oraz utworzenie płaszczyzny do wymiany poglądów i prezentacji wyników pilotażowych...
W zeszłym roku Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi oraz Instytut Historii Akademii Finansów i Biznesu Vistula wspólnie zorganizowały interdyscyplinarną konferencje naukową pod tytułem „Chłopi polscy na przestrzeni wieków. Stan badań i perspektywy badawcze”. Dziś prezentujemy...
Tłusty Czwartek otwierał szalony okres ostatnich dni zabaw karnawałowych. W tym czasie nie dbano o umiarkowanie w jedzeniu i piciu. Wręcz przeciwnie, chodziło o to, by przed nadchodzącym Wielkim Postem, wybawić się i nasycić na zapas, przed nadchodzącym Wielkim Postem. Powiedział...
Centralna Biblioteka Rolnicza Narodowego Instytutu Kultury i Dziedzictwa Wsi posiada w swoich zbiorach cenne dzieło Jędrzeja Kitowicza pt. "Opis obyczajów i zwyczajów za panowania Augusta III", o który pisaliśmy już w dziale "Nasze zbiory". Jest to skarbnica wiedzy na temat obyczajowości...
Rozmowę przeprowadziła Małgorzata Jaszczołt. Tytuł pracy: Językowo-kulturowy obraz wiejskiej przestrzeni funeralnej utrwalony w pieśniach pogrzebowych wykonywanych na Spiszu Jest Pani lingwistką, studiowała pani filologię polską czy także etnografię? Nie, nie jestem etnografem,...
Jeszcze w tym roku Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi planuje kolejną odsłonę konkursu „Korzenie i Skrzydła” skierowanego do młodych badaczy szeroko pojętej kultury ludowej w Polsce. Jego poprzednia, druga edycja, miała wyłonić najlepsze prace magisterskie. Trzecia skierowana...
Rozmowa Magdaleny Trzaski z Karoliną Zorn, laureatką konkursu na najlepszą pracę magisterską „Korzenie i Skrzydła”, autorką pracy pt. „Problem ciągłości dziedzictwa architektonicznego na podstawie dolnośląskiej wsi Miłków”, obronionej na Wydziale Architektury Politechniki...
W ostatnich latach obserwujemy coraz większe zainteresowanie dawnymi smakami, folklorem, muzyką, śpiewem, tańcem. Dotyczy to także „tradycyjnych zajęć kobiecych”. Na nowo zaczęły zdobywać popularność robótki ręczne, których znajomość była kiedyś obowiązkowa dla każdej...
Z okazji przypadającego 9 lutego Ogólnopolskiego Dnia Etnografii, Etnologii i Antropologii Kulturowej prezentujemy artykuł Jacka Żukowskiego przybliżający sylwetkę podróżnika i etnologa Eugeniusza Frankowskiego. Materiał został opublikowany w czasopiśmie „Kultura Wsi” 2022 nr...
Zgodnie z tradycją, w wigilię Nowego Roku gospodarze odwiedzali się i składali sobie życzenia. Spotykali się także z sąsiadami i wspólne oczekiwali na Nowy Rok. Powszechnie zaś wierzono, że jaki będzie pierwszy dzień nowego roku, taki będzie cały nadchodzący rok. Dzień Nowego...
Centralna Biblioteka Rolnicza Narodowego Instytutu Kultury i Dziedzictwa Wsi posiada w swoich zbiorach cenne dzieło Jędrzeja Kitowicza pt. "Opis obyczajów i zwyczajów za panowania Augusta III", o który pisaliśmy już w dziale "Nasze zbiory". Jest to skarbnica wiedzy na temat obyczajowości...
Muzeum Młynarstwa i Wodnych Urządzeń Przemysłu Wiejskiego w Jaraczu (ok. 41 km od Poznania) zaprasza na festyn „Marzanna”, który od będzie się 17 marca 2024 r. w godzinach 11.00-15.00. Celem spotkania jest przybliżenie zwyczaju, jakim jest Marzanna, czyli obrzęd witania wiosny i...
Andrzej Budz to artysta wielowymiarowy. Muzyk, muzykant, twórca i rekonstruktor instrumentów pasterskich, ale nie tylko. Potrafi wykonać dudy podhalańskie, czyli tzw. kozę oraz skrzypce a’la Stradivarius. Jeden z bohaterów filmu dokumentalnego o twórcach ludowych na Podhalu wyprodukowanego przez TVP3 Kraków dla Narodowego Instytutu Kultury i Dziedzictwa Wsi. *** Rafał Karpiński: Dziś jest Pan postacią rozpoznawalną w świecie
Mąka odegrała ważną rolę w tradycji i kulturze żywienia. Młynarstwo wiejskie stanowiło dział rzemiosła, który był nierozerwalnie związany z codziennym funkcjonowaniem dawnej wsi polskiej, a przede wszystkim z dostarczaniem tego cennego surowca. Do obróbki zboża wykorzystywano stępy, żarna oraz zespoły urządzeń znajdujących się w młynach i wiatrakach. Najstarszą metodą przetwórczą było prażenie. Pierwotnie proces ten odbywał
60. Tydzień Kultury Beskidzkiej miejsca: Wisła, Szczyrk, Żywiec, Maków Podhalański, Oświęcim oraz Ujsoły, Jabłonków, Istebna termin: 29 lipca – 6 sierpnia 2022 Trwają prace nad organizacją jubileuszowego 60. Tygodnia Kultury Beskidzkiej Tegoroczna edycja, jednej z największych i najbardziej znanych w Europie imprez folklorystycznych, odbędzie się w dniach od 29 lipca do 6 sierpnia. Prezentacje ponad 70 polskich i kilkunastu zagranicznych
W dawnej polskiej wsi … w długie zimowe wieczory … kobiety gromadziły się w izbach, aby wspólnie wykonywać prace, na które brakowało czasu latem. Jedną z takich czynności było „darcie pierza”. Był to rodzaj wzajemnej pomocy: w jednej chacie gromadziło się nieraz kilkanaście kobiet i dziewcząt i przez kolejne wieczory „darły” lub „skubały” pierze na
7 listopada mija 153 rocznica urodzin Marii Skłodowskiej-Curie (1867-1934) - wielkiej Polki, dwukrotnej laureatki Nagrody Nobla, a zarazem pierwszej kobiety uhonorowanej tym najwyższym naukowym wyróżnieniem. Dla Narodowego Instytutu Kultury i Dziedzictwa Wsi postać Marii jest niezwykle ważna i bliska zarazem, bowiem właśnie w budynku, w którym obecnie znajduje się siedziba Instytutu (wówczas laboratoria Muzeum Przemysłu
O folklorze Górali Zagórzańskich i historii zespołu Dolina Mszanki z Patrykiem Grzędziakiem, prezesem Zespołu Folklorystycznego DOLINA MSZANKI, rozmawia Rafał Karpiński RAFAŁ KARPIŃSKI: Dolina Mszanki jest zespołem, który reprezentuje folklor Górali Zagórzańskich. Proszę przybliżyć kim są Górale Zagórzańscy? Gdzie zamieszkują? I czym odróżniają się od bardziej sławnych górali tatrzańskich? PATRYK GRZĘDZIAK: Może zacznę od początku czyli od tego
Funkcja sołtysa znana jest w Polsce od XII wieku, co oznacza, że jest to jeden z najstarszych urzędów na polskiej wsi. I chociaż na przestrzeni wieków rola sołtysa, jego znaczenie i stan posiadania ulegały zmianom, to jednak pewne atrybuty tego urzędu pozostały. Niezmiennie jego najważniejszym zadaniem jest pośrednictwo pomiędzy przedstawicielami władzy, a lokalną społecznością. Z okazji
Mięso z gęsi oprócz właściwości smakowych i jakościowych odznacza się również wyjątkowymi walorami kulinarnymi. Można je przyrządzać na wiele sposobów. Dobrze smakuje na surowo, w wersji gotowanej, pieczonej, smażonej lub wędzonej. Każdy smakosz znajdzie więc coś dla siebie… Gotowanie Wśród gotowanych potraw z gęsiny na szczególną uwagę zasługuje rosół, który od niepamiętnych czasów był uznawany za naturalny
Przez wieki wykształciło się wiele profesji, które dawno już wyginęły, a wytwory ich rąk nadal cieszą nasze oczy. Zawody te wymarły lub są na wymarciu głównie z powodu mechanizacji, elektryfikacji i postępu technologicznego. Kołodziej, ludwisarz, powroźnik, rymarz, bednarz, cyrulik, druciarz, łaziebnik, sitarz, czy klikon to tylko niektóre z nich, które odeszły w zapomnienie. Jeśli chodzi o
Dwory ziemiańskie zawsze cieszyły się dużą popularnością wśród licznych gości, zwłaszcza w okresie letnim, gdy słoneczna pogoda zachęcała do aktywności na świeżym powietrzu. Te nieustanne wizyty, kilkanaście, a nawet kilkadziesiąt osób przy jednym stole, ciągły ruch w domu, w obejściu i w ogrodzie nie byłyby możliwe, gdyby nie podstawowa cecha polskiego ziemiaństwa – gościnność. Środowiska ziemiańskie
Przemiany w rolnictwie, jakie miały miejsce w ostatnim czasie, spowodowały, że mieszkańcy wsi zaczęli szukać nowych źródeł dochodu poza działalnością rolniczą. Alternatywą, z której chętnie korzystali była turystyka wiejska i agroturystyka. Dowodzi tego stale rosnąca liczba gospodarstw agroturystycznych, które na skutek stale zmieniających się potrzeb konsumentów, zaczęły wzbogacać swoje oferty. Doskonałym źródłem inspiracji do tworzenia
Trudno dziś sobie wyobrazić Zalipie bez Felicji Curyłowej. Ta niezwykła twórczyni ludowa była integralną częścią tej miejscowości, motorem napędowym wielu podejmowanych tu inicjatyw, propagatorką zdobienia chat i podtrzymywania tradycji ludowych. Jej życiową pasją było malowanie, a malowała niemal na wszystkim – na ścianach budynków, meblach, papierze czy dywanach. Wykonała nawet kilkadziesiąt flizów ceramicznych, którymi kazała
10 lutego, w ostatnią sobotę karnawału, Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi zaprasza Państwa na zapustny wieczór z potańcówką. Przygotowaliśmy nie lada atrakcje. Będą widowiska obrzędowe, muzyka na żywo oraz przysmaki przygotowane przez koła gospodyń wiejskich. Serdecznie zapraszamy! Wesołe i swawolne polskie zapusty obchodzono dawniej zgodnie z naszą tradycją, obyczajem i temperamentem. Był to czas najbardziej
W ludowej tradycji św. Jerzy, św. Wojciech i św. Marek byli uważani za opiekunów rolników, pasterzy, pól i sadów. Dzięki ich wstawiennictwu liczono na dorodne plony oraz powodzenie w hodowli zwierząt. Dni ich święta były jednymi z najważniejszych na polskiej wsi. Obrzędowość dnia św. Wojciecha, św. Jerzego i św. Marka nosi wyraźne cechy święta gospodarczego. W
Tkactwo wiejskie było najczęściej zajęciem sezonowym uprawnianym głównie przez kobiety. Umiejętności przekazywano z pokolenia na pokolenie. Prawie w każdym domu znajdowało się krosno, na którym wytwarzano tkaniny, wykorzystywane później do szycia ubrań i materiałów dekoracyjnych. Wśród surowców dominowały len, konopie i wełna, a od połowy XIX wieku także bawełna. Korzystano z naturalnych barwników roślinnych oraz
Ze wszystkich świąt religijnych w Polsce, uroczystość Ciała i Krwi Chrystusa, nazywane ludowo Bożym Ciałem jest jednym z najbardziej uroczyście obchodzonych dni w całym roku liturgicznym, poza tym niezwykle barwnym i widowiskowym. Obchody Bożego Ciała, poza sferą kościelną, mają głęboki, ludowy wymiar. Uroczystość Bożego Ciała to święto ruchome, przypadające na jedenasty dzień po Zielonych Świątkach. Za
Niedawno obchodziliśmy w Polsce Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego - coroczne święto, które ma w założeniu dopomóc w ochronie różnorodności językowej jako dziedzictwa kulturowego. Na Śląsku święto to nazywane jest Dziyń Rodni Mowy i kultywowane jest przez wielu Ślónzoków. Tamtejsza mowa, czyli godka stanowi o odrębności kulturowej tej grupy ludności polskiej. Chociaż to nie jedyny element
Kurpie jako grupa etnograficzna ludności polskiej, zamieszkuje tereny dwóch puszcz mazowieckich: Puszczy Zielonej (zwanej też: Puszczą Kurpiowską lub Zagajnicą) i Puszczy Białej. Charakterystycznymi elementami kultury materialnej obydwu wspomnianych grup są: stroje, hafty, ozdoby bursztynowe, kurpiowskie chaty, zdobienia w drewnie i rzeźba, wycinanki, kwiaty z krepiny oraz ozdobne palmy na Niedzielę Palmową. Przy czym, strój ludowy przybierany przez Kurpiów jest zróżnicowany regionalnie. Co oznacza, że mieszkańcy dwóch puszcz
Purim to najbardziej radosne judaistyczne święto zwane czasem żydowskim karnawałem lub Świętem Losów. Obchodzone jest od II wieku prze naszą erą, na pamiątkę ocalenia Żydów od zagłady w Persji. W synagogach i gminach żydowskich odbywa się wiele imprez kulturalnych i zabaw. Przypada ono na 14 dzień miesiąca księżycowego adar. Nazwa Purim pochodzi od słowa los
Architektura wsi jest wyrazem dziedzictwa narodowego. W dużej mierze rozwijała się niezależnie od architektonicznych mód panujących na obszarach miast. Zasadą budownictwa wiejskiego były użyteczność i praktyczność rozwiązań technicznych, wynikające z doświadczeń wielu pokoleń i miejscowej tradycji. 1 lipca obchodzony jest Światowy Dzień Architektury. Przy tej okazji przypominamy, jak ważnym wydarzeniem dla mieszkańców wsi była budowa
Polish