Wczytywanie
Partnerzy BibliotekaRME UTW PatronatyODOInstytut realizuje Projekty

W mosiądzu i skórze na góralską nutę

O metaloplastyce i skórnictwie z Bartłomiejem Łukaszczykiem, twórcą młodego pokolenia i muzykantem z Bukowiny Tatrzańskiej rozmawia Rafał Karpiński RK: Co to jest metaloplastyka góralska? BŁ: Zajmuję się głównie wyrobem spinek góralskich z blachy mosiężnej lub alpaki (srebrzystobiały stop miedzi i cynku). Kształt spinki wycinam piłką włosową starą metodą, którą przejąłem po dziadku Marianie Kuchcie. A do zdobienia

Brzoza – symbol świąt Zesłania Ducha Świętego

Od wieków uważano, że brzoza leczy nie tylko ciało, ale i duszę. Słowianie wierzyli, że drzewo to strzeże człowieka przed działaniem złych mocy, ponieważ jest darem od Boga. Uznawali je za zwiastun nadchodzącej wiosny, odrodzenia, a także symbol szczęścia, powodzenia i obfitości. Dawniej brzozę uznawano za drzewo święte, symbol młodości i życia. Była obecna w licznych

Dożynkowe, panieńskie, świętojańskie – o wiankach w tradycji ludowej

W czerwcowe dni i wieczory, gdy wszystko kwitnie, łatwo spotkać na łąkach małe dziewczynki, które zbierają kwiaty i plotą z nich wianki. Dziś ten pradawny zwyczaj jest właściwie jedynie czystą rozrywką. U naszych przodków wianek odgrywał znacznie ważniejszą rolę i był istotnym elementem w dawnych tradycjach i kulturze ludowej. Co ciekawe nie zawsze nosiły go

Wychowanie w rodzinie ziemiańskiej w XIX i na pocz. XX wieku. 15 maja Międzynarodowy Dzień Rodzin

W okresie II Rzeczypospolitej ziemiaństwo należało do elit polskiego społeczeństwa. Mimo zróżnicowania wewnętrznego, mając poczucie odrębności, a nawet wyjątkowości w stosunku do innych grup społecznych, dążyło do zachowania zbiorowej tożsamości. Jedną z kluczowych kwestii w tym zakresie było właściwe wychowanie młodego pokolenia. 15 maja obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Rodzin. To wspaniała sposobność do przypomnienia sobie,

Słownik gwarowy ziemi radomskiej – PREMIERA nowego wydawnictwa Instytutu!

Mamy przyjemność zaprezentować Państwu nowe wydawnictwo Instytutu – Słownik gwarowy ziemi radomskiej napisany przez Pana Mariana Kwietnia, regionalistę, społecznika, miłośnika kultury ludowej ziemi radomskiej. Publikacja jest zbiorem leksyki wsi położonych w gminach Jedlińsk i Jastrzębia. Autorowi udało się również poznać i utrwalić gwarowe słówka z powiatów Radom, Zwoleń, Lipsko, Szydłowiec, Iłża, Przysucha, Kozienice, Białobrzegi i

Pożegnanie starego roku – czas wróżb i cudów

W dzisiejszych czasach sylwestrowa noc jest kojarzona przede wszystkim z huczną zabawą do białego rana. W Polsce wystawne bale z okazji zakończenia roku zaczęto organizować dopiero w II połowie XIX wieku. Tradycja ludowa wykształciła jednak zwyczaje kultywowane przez ludność wiejską w ten wyjątkowy dzień. Wierzono bowiem, że jaki sylwester, taki cały następny rok. Dawniej ludność wiejska

„Mistrz – Uczeń” program stypendialny Instytutu! Nabór zakończony!

Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa ogłosił w kwietniu Program Stypendialny dla twórców ludowych „Mistrz – Uczeń” edycja 2022! Do udziału zaprosiliśmy mistrzów, którzy chcą się podzielić swoimi umiejętnościami oraz miłośników sztuki ludowej, którzy pragną poznać i doskonalić swój warsztat. Czekaliśmy na zgłoszenia od twórców ludowych - mistrzów i twórców ludowych - adeptów, działających w trzech dziedzinach:

Znaczenie roślin w dawnej medycynie ludowej

Rośliny od zawsze były nierozerwalnie związane z życiem na wsi. Szczególnie przydatne okazywały się w przypadku choroby. Rytuały związane z ich wykorzystaniem w celach medycznych były bardzo istotnym elementem kultury ludowej. Medycyna ludowa wykorzystująca rośliny lecznicze w dużej mierze dała początek współczesnej farmakologii. Jak mawiał znany przyrodnik, lekarz i filozof XVI wieku – Paracelsus -

Znachorzy, guślarze, czarownice i inni ludowi uzdrowiciele

Dnia 7 kwietnia obchodzimy Dzień Pracownika Służby Zdrowia. Z tej okazji wszystkim, którzy wykonują ten trudny zawód, pragniemy złożyć najserdeczniejsze życzenia zdrowia i zadowolenia z pracy. Doceniając Wasze zaangażowanie chcemy podziękować i życzyć wytrwałości w realizacji zadań oraz chęci do stawiania czoła coraz trudniejszym wyzwaniom. Nawiązując do tego Dnia warto przypomnieć o dawnych metodach leczniczych, które

44. Skierniewickie Święto Kwiatów, Owoców i Warzyw – Skierniewice, 18 – 19. września 2021r.

Trzeci weekend września nierozerwalnie kojarzy się ze Skierniewickim Świętem Kwiatów, Owoców i Warzyw. W tym roku wydarzenie odbędzie się 18 i 19 września. Ogólnopolskie dwudniowe święto na temat kwiatów, owoców i warzyw, organizowane jest od 1977 w Skierniewicach przez władze miasta we współpracy z Instytutem Ogrodnictwa. Szczegóły wydarzenia: https://www.facebook.com/skoiw.skierniewice/events

Józef Wybicki – bohater drugiego planu

10 marca mija dwusetna rocznica śmierci Józefa Wybickiego, który w powszechnej pamięci zapisał się jako autor słów Pieśni Legionów Polskich we Włoszech – Mazurka Dąbrowskiego, czyli hymnu Rzeczypospolitej Polskiej. Jednak już niewielu pamięta, że Wybicki był postacią wybitną - patriotą, prawnikiem, politykiem, dyplomatą, pisarzem, żołnierzem, a jego życiorys wystarczyłby na obdzielenie kilku nieprzeciętnych osób. Sejm

Ostatki, kusaki, mięsopust … ludowe zabawy na ostatni dzień karnawału

Karnawał, który właśnie kończymy, narodził się na południu Europy, najpewniej na ziemi włoskiej, a wywodzi się jeszcze z pogańskich kultów agrarnych i kultu płodności. Owo powiązanie z rolnictwem wyjaśnia także dlaczego nieodłącznym elementem tego okresu są tańce. W dawnych wierzeniach zachował się pogląd, że im wyższe będą skoki w trakcie tańcowania, tym wyżej wyrośnie zboże.

Święty Florian – patron strażaków, kominiarzy i kowali

Św. Florian to patron strażaków, hutników i koksowników, kominiarzy, garncarzy, piekarzy, czyli zawodów wiążących się z ogniem. W Polsce jest bardzo cenionym świętym. Jego relikwie sprowadzono do Krakowa w 1184 roku dzięki staraniom księcia Kazimierza Sprawiedliwego i biskupa krakowskiego Gedki, którzy uzyskali na to zgodę od papieża Lucjusza III. Ponad 250 lat później biskup krakowski kard. Zbigniew Oleśnicki ustanowił go jednym

Konkurs na tradycyjne przetwory i potrawy z gęsiny rozstrzygnięty!

Jury „Konkursu na „Tradycyjne Przetwory i Potrawy z Gęsiny”, który odbywał się od 27 września br. do 8-go listopada br., zgodnie z regulaminem Konkursu wybrało laureatów w sześciu kategoriach konkursowych: 1. W kategorii „Wyroby wędliniarskie” pierwsze miejsce zajął przepis na „Kiełbasę z Gęsi” zgłoszony przez Koło Gospodyń Wiejskich „Topola” z miejscowości Topola w gminie Skalbmierz (pow.

Śladami Fryderyka Chopina w rocznicę Jego urodzin – dwór w Żelazowej Woli

212 lat temu według metryki chrztu, sporządzonej w kościele w Brochowie urodził się Fryderyk Chopin - największy polski kompozytor i jeden z najwybitniejszych artystów wszech czasów, którego koncerty, nokturny czy polonezy na trwałe weszły do kanonu światowej muzyki. Z tej okazji przypominamy miejsce urodzin kompozytora - dworek w Żelazowej Woli, w którym obecnie mieści się

Gęsi – zapomniane bogactwo polskich gospodarstw

Są wyznacznikami czasu, według ich wędrówek możemy ocenić jak szybko zmieni się pora roku i pogoda. Od wieków, wszędzie gdzie się pojawiały, ludzie widzieli w nich posłańców bogów. Starożytni Rzymianie, podobno, trzymali je w domach zamiast psów obronnych. Gęsi - bo o nich mowa - wracają z ciepłych krajów i powoli wracają do polskich gospodarstw

Dzień Kobiet na Ludowo. 6 marca zapraszamy na Krakowskie Przedmieście 66!

Już po raz trzeci Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi zaprasza Państwa na Dzień Kobiet na Ludowo, którego celem jest nie tylko świętowanie w kontekście kultury ludowej, ale też podkreślenie szczególnego znaczenia Kół Gospodyń Wiejskich we wspólnotach lokalnych jako organizatorów życia kulturalnego i społecznego w swoich Małych Ojczyznach. Impreza odbędzie się w niedzielę 6 marca,

O symbolice chleba w tradycji ludowej

O zlepku żytni! Okruszyno marna! Jakże twe dzieje ciekawe dla człeka! Z twoimi losy jak ścisłe się splata i jasny pałac, i chruściana chata! Ludwik Kondratowicz Chleb, którego postaci jest tak wiele, spożywamy kilka razy dziennie. Podświadomie staramy się, aby się nie zmarnował, aby nie upadł na ziemię, aby nie został wyrzucony, aby nie wbijać w niego

Potańcówki w Instytucie!

Jedną z rozrywek na dawnej wsi polskiej były zabawy taneczne. W XIX i na początku XX wieku odbywały się one w karczmach, na podwórzach, w izbach domów, na klepiskach stodół, potem również w domach ludowych czy remizach strażackich. Okazji do wspólnego spędzenia czasu przy muzyce ludowej nie brakowało. Pomimo ciężkiej, codziennej, fizycznej pracy, społeczność wiejska nie

O najstarszym drewnianym dworze ziemiańskim w Polsce

Już wkrótce rozpoczniemy nowy cykl tematyczny o Historii rodów i majątków ziemiańskich. Jako preludium tego wydarzenia publikujemy ciekawy materiał o najstarszym zachowanym do dziś drewnianym obiekcie architektury świeckiej w Polsce, jakim jest dwór w Goszycach, usytuowany na terenie gminy Kocmyrzów-Luborzyca, w woj. małopolskim. Jego budowa, w zachowanych po dzień dzisiejszy przekazach ustnych, łączona jest z osobą

pl_PLPolish